[stextbox id=”CafeAleph”] Sprawdzian dotyczący artykułu pod tym tytułem. [/stextbox]
W okienku pod tym wpisem słuchacze wykładu „Międzynarodowe Stosunki Kulturalne” umieszczają swoje odpowiedzi na pytania zawarte w sprawdzianie nr I. Tekst tych odpowiedzi należy poprzedzić nazwą grupy wykładowej (MSK-S lub MSK-N), imieniem i nazwiskiem oraz adresem mailowym. Termin odpowiedzi: do 15 kwietnia 2012.
Ad. 1. Ex-szlachcice.
Szlachcie przypisany był szereg obowiązków i przywilejów niedostępnych dla ludności świeckiej. Należała ona do grupy społecznej/stanu społecznego, który znajdował się dość wysoko w hierarchii społecznej. Ze szlachectwem łączył się odmienny styl życia, np. szlachecki strój. Okazywano im szacunek i uznanie. Samym szlachcicom życie układało się zdecydowanie prościej niż chłopom, którzy musieli ciężko pracować na swe utrzymanie. Prowadzili oni barwne, rozrywkowe, „hulaszcze” życie. Przedrostek „ex” wiąże się z utratą swojego tytułu. Oznacza to utratę swej dotychczasowej pozycji w społeczeństwie, a także pożegnanie się z przypisanymi szlachcie przywilejami. Powoduje to, że dotychczasowe szlacheckie życie zamienia się w szarą rzeczywistość trudną do zniesienia. Dokładnie tak jak mówi zwrotka wiersza: „A czy znasz ty te ulice, Puste w nocy, brudne we dnie, Gdzie się snują eks-szlachcice, Tępiąc smutne dni powszednie?”. Ze swojego wysokiego stanowiska „stoczyli się” oni wraz z zanikiem stanu szlacheckiego do poziomu „pospólstwa”. Wyrażenie to może oznaczać również pogardę wobec osoby niegdyś dostojnej i szykownej, a obecnie pogrążonej w smutku i biedzie.
Ad. 2. Cud-bohema.
Mianem „bohema” określa się środowisko artystyczne, które spędza wspólny czas na zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla konwenansów, norm społecznych i materializmu (Wikipedia). Według wiersza jest to cyganeria artystyczna, która ma dostęp do najbardziej wyrafinowanych kawiarni, co znaczy, że charakteryzuje się wysokim poziomem życia. W porównaniu do „ex-szlachciców” z poprzedniej zwrotki, wiedzie dostatnie życie i może pozwolić sobie na rozrywkę. Przedrostek „cud” w tym wyrażeniu podkreśla jej nadzwyczajność. Członkowie bohemy czerpią z życia, co najlepsze, kierują się wolnością oraz swobodą w twórczości i życiu. Za europejską „stolicę” bohemy można uznać Paryż.
Ad. 3. Wybitnie zasłużeni dla kultury rodzimej (A) i Szczególnie zasłużeni dla kultury ogólnoludzkiej (B):
Kazimierz Wielki (A) – ostatni władca z dynastii Piastów na polskim tronie; ufundował Akademię Krakowską; za czasów jego panowania na terenie Małopolski powstało wiele gotyckich budowli i dzieł sztuki.
Adam Mickiewicz (A) – jeden z najwybitniejszych twórców dramatu romantycznego w Polsce; Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu „Dziady” oraz epopei narodowej „Pan Tadeusz”
Henryk Sienkiewicz (A) – polski nowelista, powieściopisarz i publicysta; Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905 r.) za całokształt twórczości; Ważne dzieła: „Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Quo vadis”, „Krzyżacy”, „W pustyni i w puszczy”.
Jan Długosz (A) – kronikarz, polski historyk, twórca jednego z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej
Jan Matejko (A) – polski malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych, historiozof; autor „Bitwy pod Grunwaldem”, „Konstytucji 3 Maja”, „Stańczyka”.
Lech Wałęsa (A) – polski polityk i działacz związkowy; współzałożyciel i pierwszy przewodniczący „Solidarności”, opozycjonista w okresie PRL;
Jan Kochanowski (A) – uważany za jednego z najznakomitszych twórców czasów renesansu w Europie, najwybitniejszego poetę słowiańskiego, który przyczynił się do rozwoju polskiego języka literackiego
Mikołaj Kopernik (B) – polski astronom, opracował heliocentryczny model Układu Słonecznego; Teoria Kopernika wpłynęła na sposób patrzenia na miejsce Ziemi i człowieka we Wszechświecie i stała się podstawą rozwoju nauk ścisłych.
Maria Skłodowska-Curie (B) – polsko-francuska uczona, fizyczka i chemiczka, dwukrotna noblistka; Do jej dokonań należą: opracowanie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków – radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono także pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości.
Jan Paweł II (AB)– papież, Polak.
Ad. 4. Podręcznik polski w Niemczech (A) oraz Podręcznik niemiecki w Polsce (b):
Róża Luksemburg (AB)– działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego;
Jan Paweł II (AB) – papież, zwierzchnik Kościoła katolickiego, Polak;
Bolesław Chrobry (A) – pierwszy koronowany władca Polski z dynastii Piastów;
Władysław Gomółka (A) – polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR, I sekretarz KC PZPR;
Józef Piłsudski (A) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, dowódca, polityk, Naczelnik Państwa polskiego;
Otton III (B) – władca niemiecki z dynastii Ludolfingów. Król Niemiec od 983, cesarz rzymsko-niemiecki od 996 roku;
Willy Brandy (B) – polityk niemiecki, działacz socjaldemokratyczny, członek SPD i jej przewodniczący, kanclerz RFN, laureat pokojowej Nagrody Nobla;
Konrad Adenauer (B) – polityk niemiecki i działacz partii chrześcijańsko-demokratycznej, kanclerz RFN;
Wit Stwosz (B) – niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie;
Immanuel Kant (B) – filozof niemiecki, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim.
Polska i Niemcy mają wieloletnią wspólną historię, dlatego też w obu podręcznikach mogą pojawić się podobne nazwiska.
Ad. 5. Hierarchiczna struktura społeczeństwa oraz wysoki poziom urbanizacji.
a) Hierarchia określa kolejność rzeczy, zagadnień od najważniejszych do najmniej ważnych; ustanowienie ważności stanowisk lub władz urzędowych, służbowych czy też kościelnych (np. hierarchia kościelna, stopnie wojskowe) (Wikipedia). Miejsce jednostki w społeczeństwie zależy od jej zaradności, pozycji społecznej (zawodu, zarobków). Hierarchiczna struktura społeczna oznacza podział społeczeństwa pod względem różnych kryterium. Wyznacza ona miejsce jednostki w społeczeństwie, czy to urzędników w instytucjach, czy też członków społeczeństwa w pewnego rodzaju warstwach, klasach, grupach społecznych. Jest to pewnego rodzaju model, który ułatwia działanie państwa. Władze państwowe, urzędnicy, lekarze, osoby wykształcone znajdują się na wyższej pozycji w hierarchii niż „zwykły szary człowiek”. Struktura taka zapewnia pewnego rodzaju porządek, ustalając kto jest ponad kim, kto komu może wydawać polecenia, a kto powinien ich słuchać.
b) Urbanizacja – proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności danego obszaru, dzięki czynnikom społeczno-kulturowym, demograficznym i ekonomicznym. Urbanizacja oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia na miejski. Wysoki poziom urbanizacja oznacza szczególny rozwój miast, ich rozrastanie się, rozbudowę. O wysokim poziomie urbanizacji świadczą rozbudowane sieci dróg, drapacze chmur, skupianie coraz większej liczby ludności na terenach miejskich, rozwój techniczny miast. Dotyczy to także rozwoju przemysłu w miastach, oraz wzrostu znaczenia i jakości rozwoju kulturalnego (budowa teatrów, kin, oper). Oprócz nowoczesnych, rozbudowanych miast chodzi także o ludność wysoko rozwiniętą na poziomie społeczno-kulturowym. Miasta pozwalają na łatwiejszy dostęp do kultury.
Ad. 6. Społeczność prymitywna:
Przeciwieństwo społeczności cywilizowanej. Ludność nieposiadająca umiejętności pisania, czytania, niewykształcona, uboga, „dzika”, charakteryzująca się brakiem zahamowań, stawiająca na instynkty, o niskim poziomie urbanizacji, często wiejska, niepotrafiąca założyć i wybudować miast, niezdolna do pracy, brak administracji, organizacji, instytucji społecznych, brak państwa, rozbudowanej gospodarki, handlu, polityki, wyższy rozwój kultury duchowej niż materialnej.
Ad. 7. Znaczenie węższe i szersze wyrażenia „kultura”.
Znaczenie węższe: „Instytut Kultury Materialnej PAN”, „budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej”. „Kultura” posiada tutaj swoje określenie, chodzi konkretnie o kulturę materialną oraz kulturę łużycką. Znaczenie szersze: „Ministerstwo Kultury”, „Pałac Kultury i Nauki”.
Ad. 8. Elementy kultury i cywilizacji.
Według definicji cywilizacja „charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej”, a kultura „bywa utożsamiana z cywilizacją”. Elementem cywilizacji jest kultura, ale tylko ta bardziej rozwinięta, więc materialna. Kultura jest pojęciem bardziej ogólnym obejmuje ona wytwory materialne jak również niematerialne. Dla cywilizacji istotne są jedynie wytwory materialne. „Kultura” będąca pojęciem szerszym może swoim zasięgiem objąć elementy „cywilizacji” – np. materialne i użytkowe elementy kultur należące do cywilizacji. Tak, więc nie każdy element kultury jest elementem cywilizacji, natomiast większość elementów cywilizacji można zaliczyć do elementów kultury.
Ad. 9. Kultura materialna a duchowa.
Kultura materialna: rzeźba, samolot, obraz, książka.
Kultura duchowa: zwyczaj podawania ręki na przywitanie, przepuszczanie kobiet w drzwiach, modlitwa.
Kultura materialna obejmuje wytwory namacalne, które można dosłownie dotknąć, są to przedmioty, które mają na celu przede wszystkim służyć ludziom w codziennym życiu. Do kultury duchowej jak sama nazwa wskazuje zaliczymy wytwory „ducha”, tak, więc wszelkiego rodzaju wierzenia, obyczaje, zwyczaje, religie, przekonania, poglądy, wzory zachowania, które rozwijają naszą duchową stronę, nasze wnętrze.
Ad. 10. Akty twórcze, instynktowne i rutynowe.
Akty twórcze – spisanie pomysłu na powieść, układanie wiersza, malowanie krajobrazu.
Akty instynktowne – oddychanie, instynkt macierzyński – opieka nad potomstwem, ucieczka w momencie zagrożenia.
Akty rutynowe – mycie rąk przed posiłkiem, czytanie co wieczór przed snem, oglądanie wiadomości telewizyjnych.
Ad. 11.
Kultura jest zjawiskiem powszechnym, aby myśl stała się wytworem kultury musi zostać, co najmniej komuś powtórzona. Twór wchodzi w skład kultury dopiero, gdy zostanie przedstawiony szerszemu gronu. Nie może być częścią kultury coś, co powstało jedynie w naszych myślach. Kultura to dorobek ludzkości, który ma służyć ludzkości. Tak, więc nowela dopiero po przelaniu jej na papier, czy wydrukowaniu może zostać częścią kultury. Sama myśl jest tworem ducha, a nie kultury. Kultura potrzebuje odbiorców, dlatego też dzieło musi być udostępnione innym. Nawet wytwory niematerialne muszą w jakiś sposób zaistnieć materialnie, czy to przez przekazywanie danej teorii ustnie, czy spisanie w księgach. Dlatego też nowela Ewy zyska status wytworu kultury dopiero po jej powrocie z bezludnej wyspy i spisaniu swojego pomysłu.
Ad. 12. Produkty służące: (a) bezpośrednio zaopatrzeniu w energię, (b) pośrednio zaopatrzeniu w energię, (c) bezpośrednio zaopatrzeniu w informację, (d) pośrednio zaopatrzeniu w informację.
a) jedzenie, baterie/silniki, zapałki,
b) ubrania, witaminy/tabletki, żarówka,
c) prasa, radio, kalkulator, encyklopedia,
d) laptop, telefon komórkowy, wycieczka turystyczna,
Ad. 13.
Totem – termin określający zjawiska związane z relacjami człowieka ze zwierzęcym (lub roślinnym, czasem zjawiskiem przyrodniczym) przodkiem. Totem to wizerunek mitycznego przodka, którym mogą być klasy przedmiotów materialnych, gł. rośliny i zwierzęta, ale i zjawiska atmosferyczne, ciała niebieskie, miejsca geograficzne, czasami przodkowie – istoty całkowicie mityczne. Talizman – przedmiot magiczny, mający przynosić swemu właścicielowi lub nosicielowi szczęście.
Totemy i talizmany są elementem pewnego rodzaju wierzeń czy też religii. Należą, więc one do wytworów kultury. Jeśli mówimy o nich jako o przedmiotach symbolizujących wierzenia zaliczymy je do kultury materialnej, sam zwyczaj traktowania tych przedmiotów jako boskie, magiczne połączymy z kulturą duchową.
Ad. 14.
Both definitions speak about things which people need to feed their needs. In english definiction, we found out that objects made by people should help them with living and surviving. According to definiction from lecture objects of material culture should give people energy which is also important to living and surviving. Products of material culture should make our lifes easier. Lecture speaks also about giving people information, which can help people in living too, but in this case giving information is part of “spiritual” culture not material.
Obie definicje mówią o wytworach człowieka stworzonych w celu zaspokajania potrzeb ludzi. Kultura materialna według angielskiej definicji mówi o tworach niezbędnych do podtrzymania życia, natomiast według tekstu polskiego chodzi o wytwory, których celem jest dostarczenie energii, której końcowym efektem jest również przetrwanie i podtrzymanie życia człowieka. W jednym i drugim przypadku chodzi o ułatwienie życia. Jeśli chodzi o dostarczenie informacji, która również może pomóc zaspokoić potrzeby człowieka, według tekstu wykładu jest ono celem kultury duchowej.
Ad. 15.
material culture: traditional dress for men: „the familiar dress of the three-piece suit: breeches, a waistcoat and long coat” and for women: „a bodice, petticoat and skirt were usual”, window shopping, storefront, knives and forks, carpets, mirrors.
“spiritual” (intangible) culture: window shopping, storefront, the purchase of goods, weekly markets, household goods and furnishings, slavery.
For example window shopping and storefront from another century which we can find in museum will be a part of material culture, but the way of decorating shop window will be a prat of spiritual culture, because it is an old habit. The same is with householding goods. The idea of householding goods is a habit so the spiritual culture, and things which are householding like knives and forks are part of material culture.
Ad 1. Okres zaborów znacznie wpłynął na sytuację polskiej szlachty. W 1921 roku uchwalona została Konstytucja marcowa, która zniosła stan szlachecki i tytuły rodowe. Wyrażenie „ex-szlachcice” użyte przez Tadeusza Boya-Żeleńskiego w wierszu „Pieśń o ziemi naszej” określa osoby pozbawione tych stanów. Mimo tego wszyscy zachowują się i postępują zgodnie z wcześniejszymi zasadami i regułami.
Ad 2. Wyrażenie „cud-bohema” w wierszy Tadeusza Boya Żeleńskiego pt. „Pieśń o ziemi naszej” to zwrot, który wiązał się z tworzeniem dóbr artystycznych. Jest to jednak ironiczne odzwierciedlenie tego, co się działo w ówczesnych czasach.
Ad 3. Postaci wybitnie zasłużone dla kultury rodzimej:
* Jan Zamoyski,
* Hugo Kołłątaj,
* Juliusz Słowacki,
* Jan Matejko,
* Lech Wałęsa.
Postaci szczególnie zasłużone dla kultury ogólnoludzkiej:
* Mikołaj Kopernik,
* Adam Mickiewicz,
* Maria Skłodowska- Curie,
* Jan Paweł II,
* Aleksander Wolszczan.
Ad 4. Bolesław Chrobry- toczył długotrwałe wojny (1002-1018) z następcą Ottona III- Henrykiem II Świętym;
Otton III- król niemiecki od 983r., od 996r. cesarz rzymsko- niemiecki, podczas pielgrzymki do grobu św. Wojciecha chciał zachęcić Bolesława Chrobrego do swoich idei cesarstwa uniwersalistycznego, Chrobry ofiarował mu relikwiarz św. Wojciecha i chorągiew triumfalną;
Jan Długosz- twórca jednego z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej, w której obszernie nawiązywał do państwa niemieckiego;
Erazm Ciołek- jego dzieło o optyce i fizjologii pt. Perspectivorum libri dece, po raz pierwszy opublikowano w Niemczech;
Paweł Włodkowic- obrońca interesów Polski w sporach z Krzyżakami;
Wit Stwosz- jeden z najwybitniejszych niemieckich przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie;
Mikołaj Kopernik- polski astronom, który przedstawił szczegółowo heliocentryczną wizję świata, okrzyknięty ,,Komisarzem Warmii”, brał udział w poselstwie do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie zwrotu Braniewa, które było zagarnięte przez Krzyżaków.
Zygmunt I Stary- podpisał traktat krakowski, na mocy, którego odbył się hołd pruski w wyniku którego Prusy Zakonne zostały przekształcone w Księstwo Pruskie, jako lenno Polski;
Albrecht Hohenzollern- zawarł traktat krakowski z Zygmuntem I Starym, złożył mu hołd lenny na rynku w Krakowie.
Jan III Sobieski- dowódca wojsk polsko- austriacko- niemieckich w bitwie stoczonej z Imperium Osmańskim, która zakończyła się przegraną Osmanów. Dzięki temu przestali zagrażać chrześcijańskiej Europie.
Fryderyk Wielki- król Prus, dzięki któremu Prusy stały się jednym z najpotężniejszych krajów europejskich. Jego celem było zdobycie nowych terytoriów, na czym straciła Rzeczpospolita
J. A. Jabłonowski- historyk, członek wielu towarzystw i akademii w całej Europie, z jego polecenia powstał pierwszy atlas ziem polskich.
Immanuel Kant- filozof niemiecki, jego koncepcje dały początek ruchowi filozoficznemu, który zyskał miano idealizmu niemieckiego.
Samuel Linde- bibliotekarz, uczony, przetłumaczył materiały propagandowe zwolenników obalonej Konstytucji 3 maja.
Otto Bismarck- żelazny kanclerz, przyczynił się do zjednoczenia Niemiec, zgermanizował społeczeństwo polskie.
J. Piłsudski- marszałek Polski, kierował się zasadą polityki dwóch stron, która wzywała do równego traktowania każdego państwa.
Róża Luksemburg- działaczka niemieckiego ruchu robotniczego, przekonana o słuszności tego, iż walka o granice jest niepotrzebna.
W. Gomułka- towarzysz Wiesław, działacz komunistyczny, 7 grudnia 1970r. doprowadził do podpisania pomiędzy Polską, a RFN układu, w którym RFN oficjalnie przyjęło do wiadomości zachodnią granicę Polski.
K. Adenauer- kanclerz RFN w latach 1949-1963, doprowadził do gospodarczej odbudowy Niemiec oraz ich integracji z Europą Zachodnią. Był przeciwnikiem rządów nazistowskich.
Willy Brandt- kanclerz RFN w latach 1969-1974, laureat pokojowej nagrody Nobla w 1971r., uznawał prawo Polaków do odbudowy własnego państwa.
Jan Paweł II- papież, Karol Wojtyła, uważał, że Europa ma sięgać do korzeni chrześcijaństwa, wzywał do „pokoju”.
K. Dedecius- niemiecki tłumacz, założyciel i pierwszy dyrektor Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej, popularyzował polską twórczość w Niemczech.
Ad 5. „Hierarchiczna struktura społeczna”- struktura wzorowana jest na piramidzie, która przedstawiała hierarchię w starożytnym Egipcie. Na szczycie znajdowała się najważniejsza osoba- faraon, poniżej usytuowani byli mniej ważni urzędnicy, kapłani i armia. Przy podstawie znajdowali się chłopi i niewolnicy.
„Wysoki poziom urbanizacji”- idealnym przykładem wysoko zurbanizowanych państw są kraje Europy Zachodniej. Przyczyną takiego procesu jest szybki rozwój miast, większa możliwość znalezienia dobrze płatnej pracy oraz wysoko rozwinięte szkolnictwa i służba zdrowia.
Ad 6. – Przekonanie o wyższości jednej jednostki nad inną,
– Rywalizacja płci
– Wychowanie oparte na rywalizacji, podporządkowaniu, karze i nagrodzie
– Handel nastawiony na jak największy zysk
Ad 7. Szersze znaczenie: „Pałac Kultury i Nauki”, „Ministerstwo Kultury”,
Węższe znaczenie: “budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej”, „Instytut Kultury Materialnej PAN”.
Ad 8. Kultura bywa często utożsamiana z cywilizacją. Według mnie, nie należy jednak mylić tych dwóch pojęć. W zakres każdej kultury wchodzi wiara, zwyczaje oraz własne przekonania. Natomiast do cywilizacji należą ludzkie wytwory. Kultura i cywilizacja to odrębne obszary ludzkiej aktywności. Przykładem, który pokazuje inność tych dwóch definicji jest ciągły wandalizm i wzrost przestępczości obrazujący upadek ludzkiej kultury, a nie cywilizacji.
Ad 9. Kultura materialna:
– narzędzia
– budynki
– samochody
Określeń tych dokonuje na podstawie tego, iż narzędzia, budynki i samochody są wytworem materialnym (namacalnym), który pochodzi od człowieka.
Kultura duchowa:
– religia
– teatr
– muzyka
Natomiast religia, teatr i muzyka, to określenia kultury niematerialnej, która jest tworzona przez człowieka, ale nie namacalna.
Ad 10. Akty twórcze: pieśni, książki, obrazy
Akty instynktowne: instynkt ciekawości, strachu, rodzicielski
Akty rutynowe: sprawdzanie poczty internetowej, codziennie posiłki, sprzątanie
Ad 11. Nie, ułożenie w myślach noweli nie jest jednoznaczne z powstaniem wytworu kultury. Następuje to dopiero, gdy nowela wystąpi w formie namacalnej (tekst) lub w formie dającej możliwość odsłuchu.
Ad 12. a) produkty służące bezpośrednio zaopatrzeniu w energię:
woda, pokarm, węgiel
b) produkty służące pośrednio zaopatrzeniu w energię:
bateria, akumulator, ładowarka
c) produkty służące bezpośrednio zaopatrzeniu w informację:
prasa, TV, radio
d) produkty służące pośrednio zaopatrzeniu w informację:
nawigacja GPS, telefon, Internet
Ad 13. Totemy, jak i talizmany należą do wytworów kultury. Talizman jest przedmiotem, który ma przynieść swojemu właścicielowi szczęście. Totemem nazywa się zjawiska związane z relacjami człowieka ze zwierzęcym lub przyrodniczym przodkiem. Wspólną cechą totemów i talizmanów jest wiara człowieka w moc ich działania. Oznacza to, że owe wytwory należą do kultury duchowej.
Ad 14.
Well, the answer for this question depends on reader. Somebody can tell that these definitions are really similar but another person can’t see differences. In my opinion both of terms are similar. I think so because these two conceptions telling us about something what is tangibly. We can touch it, wear it etc. It’s also telling us that material culture is something what we need. Both masterpiece and infrastructure are truly needed for people. I can also see the difference between these definitions. The first term created by Merriam- Webster Dictionary is really general. It just tells us that we need something what is really important to survive. There is nothing about pictures or something like that. As regards to another definition (from the lecture) I can tell that this concept is wider and it puts bigger emphasis on art.
3.
Kultura Polska :
1. Królowa Jadwiga – król Polski , patronka Polski
2. Kazimierz Wielki – król Polski
3. Jan Kochanowski – polski poeta z epoki renesansu
4. Juliusz Słowacki – Wieszcz Narodowy
5. Jan Długosz – kronikarz , polski historyk
Kultura ogólnoludzka:
1. Jan Paweł II – papież
2. Mikołaj Kopernik – polski astronom
3. Lech Wałęsa- polski polityk i działacz związkowy
4. Erazm Ciołek – twórca podstaw psychologii spostrzegania.
5. Maria Składowska- Curie – dwukrotna noblistka
4.
Bolesław Chrobry – (ur. 967 w Poznaniu, zm. 17 czerwca 1025) – książę Polski od 992 roku, pierwszy koronowany władca Polski (od 1025 roku) z dynastii Piastów, w latach 1003-1004także książę Czech jako Bolesław IV.
Otton III – (Otto Rudy, ur. 980, zm. 23/24 stycznia 1002) – władca niemiecki z dynastii Ludolfingów. Król Niemiec od 983, cesarz rzymsko-niemiecki od 996 roku.
Jako dziecko jeszcze za życia ojca został wybrany na króla Niemiec w 983 roku. Po śmierci Otton II został koronowany na cesarza rzymsko-niemieckiego 21 maja 996.
Jan Długosz – ur. 1 grudnia 1415 w Brzeźnicy, zm. 19 maja 1480 w Krakowie) – kronikarz, polski historyk, twórca jednego z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej, duchowny, geograf, dyplomata; wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka.
Erazm Ciołek – (ur. około 1230 na Śląsku legnicko-wrocławskim, zm. pomiędzy 1280 a kwietniem 1314) – mnich, polski fizyk, matematyk, filozof, optyk, twórca podstaw psychologii spostrzegania.
Paweł Włodkowic – Paweł Włodkowic z Brudzenia herbu Dołęga, inne formy nazwiska: Paweł z Brudzenia, łac. Paulus Vladimiri, (ur. pomiędzy 1370 a 1373 w Brudzeniu Dużym koło Płocka, zm. jesienią 1435 lub zimą 1436 w Krakowie) – uczony, prawnik, pisarz religijny i prawno-polityczny, obrońca interesów Polski w sporach z Krzyżakami.
Wit Stwosz – także Wit Stosz; niem. Veit Stoß (inne wersje imienia: Feyt, Veydt, Vit, nazwiska: Stoss, Stuos) (ur. ok. 1448 w Horb am Neckar, koło Stuttgartu, zm. jesienią 1533 w Norymberdze) – niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie.
Mikołaj Kopernik – (łac. Nicolaus Copernicus], niem. Nikolaus Kopernikus; ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. 24 maja 1543 we Fromborku) – polski astronom, autor dzieła De revolutionibus orbium coelestium przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Wprawdzie koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w starożytnej Grecji (jej twórcą był Arystarch z Samos), to jednak dopiero dzieło Kopernika dokonało przełomu i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych od czasów starożytnych, nazywanąprzewrotem kopernikańskim
Od 1497 roku sprawował funkcję kanonika warmińskiego, od 1503 scholastyka wrocławskiego, a od 1511 kanclerza kapituły warmińskiej.
Był wybitnym polihistorem Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią był także lekarzem oraz tłumaczem.
Zygmunt Stary- (ur. 1 stycznia 1467 w Kozienicach, zm. 1 kwietnia 1548 w Krakowie) – od 1506 król Polski i wielki książę litewski. Przedostatni z dynastii Jagiellonów na tronie polskim.
Był przedostatnim z sześciu synów Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, ojcem m.in. Zygmunta II Augusta. Dwukrotnie żonaty: z Barbarą Zápolyą (1512), a po jej śmierci z Bonąz rodu Sforzów (1518).
Albrecht Hohenzollern – (ur. 8 maja 1837 w Berlinie, zm. 13 września 1906 w pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim) – książę pruski (Prinz von Preußen),feldmarszałek, Wielki komtur (niem. Herrenmeister) pruskiego zakonu joannitów od 1883, regent księstwa Brunszwiku od 1885.
Jan III Sobieski – (ur. 17 sierpnia 1629 w Olesku, zm. 17 czerwca 1696 w Wilanowie) – król Polski od 1664, hetman wielki koronny od 1668, hetman polny koronny od 1666,marszałek wielki koronny od 1665, chorąży wielki koronny od 1656.
Przez Turków bywał zwany Lwem Lechistanu, a przez chrześcijan Obrońcą Wiary.
Fryderyk Wielki – Friedrich II von Hohenzollern (ur. 24 stycznia 1712 w Berlinie, zm. 17 sierpnia 1786 w Poczdamie) – król Prus w latach 1740-1786. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw europejskich.
Józef Aleksander Jabłonowski – Książę Józef Aleksander Jabłonowski herbu Prus III (ur. 4 lutego 1711 w Tychomlu na Wołyniu, zm. 1 marca 1777 w Lipsku ) – wojewoda nowogródzki od 1755, stolnik wielki litewski od 1744, historyk, bibliograf, mecenas sztuki.
Immnanuel Kant – (ur. 22 kwietnia 1724 w Królewcu, zm. 12 lutego 1804 tamże) – filozof niemiecki, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim.
Twórca filozofii krytycznej lub transcendentalnej, zakładającej, że podmiot jest poznawczym warunkiem przedmiotu. Podstawowymi cechami jego koncepcji filozoficznej są: agnostycyzm poznawczy względem tak zwanych noumenów („rzeczy samych w sobie” np. Boga, materii) oraz aprioryzm w stosunku do zjawisk.
Jego głównym wkładem w filozofię zachodnią było zniesienie opozycji pomiędzy racjonalizmem (por. Kartezjusz) a empiryzmem (por. Hume). Do osiągnięć kantyzmu odwołuje się między innymineokantyzm (kontynuacja), fenomenologia (rewizja) oraz pozytywizm logiczny (opozycja).
Samuel Linde – Samuel Bogumił Linde (ur. 11 (24) kwietnia 1771 w Toruniu, zm. 8 sierpnia 1847 w Warszawie) – polski leksykograf, językoznawca i bibliotekarz.
Otto Bismarck – Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen (ur. 1 kwietnia 1815 w Schönhausen (Elbe), zm. 30 lipca 1898 w Friedrichsruh) – książę von Bismarck-Schönhausen, książę von Lauenburg; niemiecki polityk, premier Prus, kanclerz Rzeszy zwany Żelaznym Kanclerzem. Przyczynił się do zjednoczenia Niemiec. W polityce wewnętrznej zwolennik ewolucyjnego konserwatyzmu.
Józef Piłsudzki – Józef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 w Zułowie pod Wilnem, zm. 12 maja 1935 w Warszawie) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, dowódca, polityk, Naczelnik Państwapolskiego w latach 1918–1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszy Marszałek Polski od 19 marca 1920; dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930), twórca tzw.rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 po zamachu stanu, współzałożyciel PPS i szef Wydziału Bojowego PPS (OB PPS).
Róża Luksemburg – Rozalia Luxenburg (ur. 5 marca 1871 w Zamościu, zm. 15 stycznia 1919 w Berlinie) – działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego.
Władysław Gomułka – ps. Wiesław, Feliks Duniak[1], (ur. 6 lutego 1905 w Białobrzegach Franciszkańskich (obecnie dzielnica Krosna), zm. 1 września 1982 w Konstancinie) – polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR (1943-1948), I sekretarz KC PZPR (1956-1970), poseł na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL II, III, IV i V kadencji.
Konrad Adenauer – Konrad Hermann Josef Adenauer (wym. [ˈkɔnʁaːt ˈhɛɐman ˈjoːzɛf ˈaːdənaʊe] ur. 5 stycznia 1876 w Kolonii, zm. 19 kwietnia 1967w Rhöndorf k. Bonn) – polityk niemiecki i działacz partii chrześcijańsko-demokratycznej, kanclerz RFN. Z zawodu prawnik.
Willy Brandt – Karl Herbert Frahm (ur. 18 grudnia 1913 w Lubece, zm. 8 października 1992 w Unkel) – polityk niemiecki, działacz socjaldemokratyczny, członek SPD i jej przewodniczący w latach 1964-1987, kanclerzRFN w latach 1969-1974, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1971 roku, Człowiek Roku 1970 według magazynu Time.
Jan Paweł II – Karol Józef Wojtyła (ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) – błogosławiony Kościoła katolickiego, polski biskuprzymskokatolicki, arcybiskup krakowski, kardynał, 264. papież i suwerenny władca Państwa Watykańskiego (16 października 1978 – 2 kwietnia 2005), kawaler Orderu Orła Białego.
Poeta i poliglota, a także aktor, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego.
Karl Dedecius – (ur. 20 maja 1921 r. w Łodzi) – niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej. Zajmuje się także eseistyką, teorią przekładu, publikuje w prasie oraz wykłada na uczelniach wyższych.
5.
Hierarchiczna struktura społeczna – miejsce jednostki w społeczeństwie zależy od jej zaradności
Urbanizacja jest zespołem przemian o charakterze ekonomicznym, społecznym, kulturowym i przestrzennym, które prowadzą do rozwoju jednostek miejskich i obszaru stref podmiejskich. Wynikiem procesu urbanizacji jest także wzrost liczby ludności zamieszkującej miasta na świecie, na terenie kraju lub w danym regionie.
Wzrost liczebności ludności miejskiej, ale też obszaru zajmowanego przez jednostki miejskie długo wiązało się postępującym uprzemysłowieniem.
W latach dziewięćdziesiątych miasta zamieszkiwało około 48% z całkowitej ludności świata.
Najbardziej zurbanizowanymi kontynentami są:
– Ameryka Północna: 76% ogólnej liczby ludności mieszka w miastach
– Kanada: 75% ogólnej liczby ludności mieszka w miastach
6.
Społeczności prymitywne są gorąco przywiązane do idei politycznej i ekonomicznej równości. Każda jednostka ma jakieś szczególne kwalifikacje – jeden jest dobrym łowcą, inny jest nieustraszony w walce – ale żaden rodzaj dzielności, nawet jeśli nadaje prestiż, nie może nadawać władzy.
Społeczność prymitywna odrzuca podział na dominującego i zdominowanego, rządzącego i rządzonego, pana i poddanego. Narzędziem tego podziału jest państwo. To w nim jest umiejscowiona władza. Wszystkie społeczności zorganizowane przez państwo zostają nieodwracalnie i głęboko podzielone na tych, którzy kontrolują jego aparat i tych, którzy są jego poddanymi. Społeczności prymitywne nie mają z takim podziałem nic do czynienia.
9.
Kultura materialna :
– technologia produkcji stali
– uprawa roślin
– hodowla zwierząt
Kultura duchowa:
– osiągnięcia człowieka w dziedzinie sztuki, nauki, religii, moralności, obyczajów i tradycji
– dzieła sztuki
-przechowywanie wiedzy o przeszłości i języku
11.
Wytwór kultury zaistnieje wówczas, gdy Ewa spisze swoją nowelę na papier.
13.
Totemy są wytworem kultury . ( kultura materialna )
Talizmany również są wytworem kultury. ( moim zdaniem możemy zaliczyć je zarówno do kultury duchowej jak i materialnej)
1. Upadek szlachty polskiej był procesem długotrwałym. Początki sięgają czasów saskich, do dziś pamiętamy słynne przysłowie: „za króla sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”. Za panowania ów króla panował dobrobyt, szlachta niczym się nie przejmowała. Przekładała swoje potrzeby ponad dobro kraju i narodu, co miało swoje konsekwencje w przyszłości. Szlachcic chcąc pokazać innym swój dobrobyt organizował uroczyste obiady, spotkania.
W wierszu „Pieśń o ziemi naszej” autor użył określenia „eks-szlachcic”. To właśnie szlachcic, który stracił swój majątek oraz ziemię. Sytuacja zmusiła go do zmian. Musiał przenieść się do miasta. Nie chciał jednak zapominać o swoim pochodzeniu, przyzwyczajeniach. Pamiętał, że jest z lepszego świata. Pomimo utraty majątku dalej angażował się w życie kulturalne, co odnosiło się do sztuki.
2. Bohema to z francuskiego cyganeria.
Cud-bohema- to wyjątkowość, ludzie uważali się za cudowne dzieci. Cechowała ich skłonność do zabaw, pijaństwa, niedbałość o materię czy też rozrzutność. Sprzeciwiali się i gardzili normami społecznymi czy materializmem. Stolicą bohemy był Paryż.
3. Wybitnie zasłużone osoby dla kultury rodzimej:
– Jan Paweł II
– Lech Wałęsa
– Kazimierz Wielki
– Jan Kochanowski
– Hugo Kołłątaj
Wybitnie zasłużone osoby dla kultury ogólnoludzkiej:
– Jan Paweł II
– Mikołaj Kopernik
– Maria Skłodowska-Curie
– Abraham Stern
– Alfred Tarski
4.
– Otton III
– Jan Długosz
– Karl Dedecius
-Józef Piłsudski
-Immanuel Kant
5.Hierarchiczna struktura społeczna podając tę definicje nasuwa się nam termin cywilizacja, rozwój. Przykładem może być podział wykonywanych obowiązków czy też pełnionych funkcji. Wszyscy przyjmują najprzeróżniejsze pozycje, które różnią ich pozycją w hierarchii.
Jednym ze wskaźników rozwoju cywilizacji jest urbanizacja, czyli rozwój ośrodków miejskich.
6. Główną cechą społeczności prymitywnej jest na pewno naiwność, co wiąże się ze staroświeckim umysłem, zamknięciem na świat i rozwój, arogancją wobec tego co inne, odmienne. Oznacza to gruboskórność i grubiaństwo. Społeczność prymitywna cechuje się archaicznością, przestarzałym i pierwotnym myśleniem. Boi się zmian, ma ograniczony dostęp do informacji. Środowisko w którym żyją, jest ich całych światem.
7. „Pałac kultury i nauki”, „Ministerstwo Kultury”, „Instytut Kultury Materialnej PAN” i „budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej” ma znaczenie szerszej kultury, dotyczy wielu zagadnień materialnych i nie materialnych, określa różne aspekty rozumiane przez kulturę. Prowadzą projekty badawcze, dotyczące odmiennych tematów.
8. Każdy element kultury jest elementem cywilizacji. Wzajemnie się uzupełniają. Mają szeroki zakres znaczeniowy. Gdy mówimy o kulturze mamy na myśli całokształt świata, to co wytworzyli ludzie. To pojęcie uniwersalne. Kultura to nie tylko przedmioty, ale również ludzkie zachowania, wzory postępowania. Mówiąc o cywilizacji, mamy na myśli rozwój, czyli rozwój ludzkości- wytwór kultury.
Most Vasco da Gama, biżuteria, samochód- to wytwór kultury materialnej, czyli potrzeby energetyczne. Są to namacalne, konkretne wytwory, które stworzył człowiek. Przekazywane są następnym pokoleniom. Mogą ulegać modernizacji, jednak struktura pozostaje niezmienna. Jednak aby powstał ów wytwór potrzebny jest wkład ducha, który pomaga tworzyć twórczość.
Poezja, kodeksy praw, muzyka- to wytwór kultury duchowej, czyli rozwój, rozkwit życia kulturowego. Nie zajmuje się widocznymi wytworami związanymi z działalnością człowieka.
11.Moim zdaniem, to nie jest wytwór kultury. Nowela zapisana w pamięci to wytwór jej duszy. Myśli muszą być przedstawione tak, aby możliwe było jej linearne odczytanie przez inne osoby lub przynajmniej znane drugiej osobie. Ewa swoją nowelę zapamiętała, czyli utwór jest znany tylko jej osobie.
14.Two definitions are connected partially. The definition of material culture as given by Merriam-Webster Dictionary say that people do this culture just to satisfy their needs. They make articles essential to life. In the definition of lecture: „Kultura duchowa a kultura materialna” they say about totality what people did and still do, not only of material needs. It’s everything, tangible and intangible products, Culture is patterns of thinking and behavior. It’s universal concept of culture. It desribes all human activity.
„It’s not true that the products of spiritual culture don’t need traditional media. It’s not true that the material culture don’t need rise to his spiritual work”. Material culture is associated with intangible culture. If we want write a poem we need paper and pen.Everything is connected.
Material culture:
clothes, furniture, food
Spiritual culture:
creation of shop window property by status, organasing advertisements for shops, restaurants, way of eating
The same products are connected. If we want to do material culture, we need to use spirit. When we have idea in our head we need objects which we use in normal life to make them real. So material and spiritual culture is connected.
1.
„Ex-szlachcice” to osoby które zgonie z prawem nie należną już do szlachty, ale styl życia ich był pozostawał szlachecki.
2.
Pojęcie bohemy jest związane głównie z modernizmem. W twórczości termin cyganerii artystycznej wiąże się ze swobodą twórczą i wolnością twórcy.W tym środowisku artystycznym członkowie spędzają czas na wspólnych zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla norm społecznych i materializmu. Działalność cyganerii artystycznej wzbudza kontrowersje ze względów obyczajowych i ze względu na awangardowe podejście do sztuki.
3.
Wybitnie zasłużeni dla kultury rodzimej:
– Adam Mickiewicz
-Jan Paweł II
-Jan Kochanowski
-Jan Matejko
-Henryk Sienkiewicz
Szczególnie zasłużeni dla kultury ogólnoludzkiej:
-Jan Paweł II
-Mikołaj Kopernik
-Jan Długosz
– Adam Mickiewicz
-Maria Skłodowska- Curie
4.
Bolesław Chrobry- pierwszy koronowany władca Polski.
Otton III- król Niemiec, potem był cesarzem rzymsko-niemieckim
Karl Dedecius- Niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej
Róża Luksemburg- działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego.
5.
Wysoki poziom urbanizacji
Proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich. Wzrost ludności miejskiej. Urbanizacja oznacza też przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia na miejski.
Hierarchiczna struktura społeczna
Hierarchia jest sposobem uporządkowania elementów w odpowiedniej kolejności. Hierarchiczna struktura dotyczy kolejności, może być to podział klas, warstwy społeczne.
6.
Cechy społeczeństwa prymitywnego
-ubogie
-niewykształcone
-niski poziom urbanizacji
– bez kultury osobistej
-zacofanie gospodarcze i polityczne
7.
„Kultura” w znaczeniu szerszym : Ministerstwo Kultury, Pałac Kultury i nauki.
” Kultura” w znaczeniu węższym : budownictwo Biskupina do kultury łużyckiej, Instytut Kultury Materialnej PAN.
8.
Moim zdaniem każdy element kultury jest elementem cywilizacji. Kultura jest utożsamiana z cywilizacją. Elementem cywilizacji są wszelkie wynalazki i udoskonalenia techniczne.
9.
Kultura Materialna: umiejętności praktyczne, technika, wszelkie wytwory człowieka.
Kultura Duchowa: sztuka, film, muzyka, ideologia, normy moralne.
10.
Twórcze a rutynowe:
-samochód
-komputer
-telefon komórkowy
Twórcze a instynktowne:
-muzyka
-film
-scenariusz
11.
Ewa tworząc w myślach nowele i nie zapisując jej nie stworzyła wytworu kultury ponieważ z nikim się nią nie podzieliła.
12.
a). czekolada, kawa, napoje energetyczne
b). bateria, żarówka, lampka
c). internet, prasa, radio
d). laptop, telefon komórkowy, telewizja
13.
Do wytworów kultury należą totemy. Do dziedziny religii.
1.
Historycznie – wyrażenie ”eks-szlachcic” wiąże się z utraceniem przywilejów przez szlachtę na skutek zaborów. Natomiast odnosząc się do utworu Boya – Żeleńskiego należy wspomnieć o ówczesnej kulturze, mam na myśli okres Młodej Polski, w którym wielu „szlachetnie urodzonych” oddawało się apoteozowaniu sztuki. Próbując odnaleźć własne miejsce we wszechświecie, a także odpowiedzi na dręczące ludzkość schyłku XIX w. pytania, moderniści zatracali się w sztuce. Eks- szlachcice z Pieśni o ziemi naszej to inteligencja tamtych czasów. Potomkowie szlacheckich rodów, którym pozostawiono wspomnienia dawnych czasów, a cofnięto przywileje. Być może stąd ich destruktywna postawa, próba „tępienia smutnych dni powszednich” przez oddawanie się rozważaniom o sztuce, przeżywaniu sztuki, całkowitemu poświęceniu się sztuce.
2.
Podając za Słownikiem mitów i tradycji kultury W. Kopalińskiego bohema to inaczej cyganeria, luźne ugrupowanie artystów, prowadzących życie nieregularne, indywidualistyczne, wyrażające protest przeciw konwenansom, normom społecznym, obowiązującym poglądom estetycznym. Nasza rodzima bohema była powiązana z dwoma ośrodkami kulturalnymi Warszawą i Krakowem. Tej drugiej przedstawicielem był Stanisław Przybyszewski – artysta głoszący w swoich dziełach m.in. hasło: „sztuka dla sztuki”. Zgodnie z jego założeniem jedynym właściwym oderwaniem się od prozy życia jest ciągły kontakt ze sztuką, permanentne jej przeżywanie. Przez to, że jesteśmy ludźmi i do podtrzymania egzystencji potrzebne są nam tak prozaiczne rzeczy jak jedzenie, picie i wszystko, co związane z fizjologią, owo „ciągłe przeżywanie sztuki” jest niemożliwe(o czym wiedział sam Przybyszewski). Dla podmiotu lirycznego Pieśni o ziemi naszej postawy, które przyjęła inteligencja przełomu XIX-XX wieku są śmieszne, żeby nie powiedzieć żałosne. Świadczy o tym m.in. dodanie do wyrazu bohema przedrostka „cud”. Poza tym samo przytoczenie zajęć jakim oddaje się owa bohema – „Gdzie dzień cały marnie, gwarnie, wałkoni się” – ma dla podmiotu mówiącego pejoratywne skojarzenie. Podobnie jak „eks-szlachcic” wyrażenie „cud-bohema” ma wydźwięk prześmiewczy. Boy – Żeleński krytykuje w ten sposób marnotrawstwo, któremu oddawały się kręgi artystyczne – przypisując swoim działaniom niezwykle wzniosłe idee.
3.
Postaci wybitnie zasłużone dla kultury rodzimej:
Kazimierz Wielki – 1310
Królowa Jadwiga Andegaweńska – 1373
Jan Kochanowski – 1530
Ignacy Krasicki – 1735
Adam Mickiewicz – 1798
Postaci szczególnie zasłużone dla kultury ogólnoludzkiej:
Jan Matejko – 1838
Henryk Sienkiewicz – 1846
Karol Szymanowski – 1882
Jan Paweł II – 1920
Aleksander Wolszczan – 1946
4.
Gdybym była członkiem polsko-niemieckiej komisji podręcznikowej uwzględniła bym następujące fakty( należy zauważyć, że poszczególne osoby są ze sobą biograficznie powiązane):
Bolesław Chrobry- pierwszy koronowany władca Polski. Doprowadził do utworzenia polskiej metropolii kościelnej w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu i tym samym potwierdzenia pełnej samodzielności Polski przez Ottona III.
Otton III- Król Niemiec od 983, cesarz rzymsko-niemiecki od 996 roku. W 1000 roku, przy okazji pielgrzymki do grobu świętego Wojciecha, chcąc również pozyskać Bolesława Chrobrego do swych idei cesarstwa uniwersalistycznego, przybył do Gniezna. Podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono niezależną polską organizację kościelną z metropolią w Gnieźnie. Bolesław Chrobry został również uznany przyjacielem Świętego Cesarstwa Rzymskiego i niezależnym władcą, cesarz Otton wyróżnił go dając mu włócznię św. Maurycego i gwóźdź z Krzyża Pańskiego, przy czym cesarz założył mu na głowę swój diadem cesarski. Bolesław podarował Ottonowi relikwiarz św. Wojciecha i chorągiew triumfalną.
Jan Długosz- polski historyk i kronikarz. Twórca jednego z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej. Warto też wspomnieć, że wychowywał dzieci Kazimierza IV Jagiellończyka. Jego najsłynniejsze dzieło to Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae obejmującego historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480. Erazm Ciołek – Pierwszy znany polski uczony który pisał o sobie „ z naszej ziemi, to znaczy Polski”, autor dzieła o optyce i fizjologii widzenia, znali ją m.in. Leonardo da Vinci i Mikołaj Kopernik Paweł Włodkowic – prawnik, pisarz religijny i prawno polityczny. Obrońca interesów Polski w sporach z Krzyżakami. Jako poseł Władysława Jagiełły wyjechał na proces z zakonem krzyżackim w Budzie. Wit Stwosz – niemiecki rzeźbiarz i malarz, uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie. W 1477 r. podjął się wykonania ołtarza głównego Kościoła Mariackiego w Krakowie. Mikołaj Kopernik- polski astronom, autor dzieła De revolutionibus orbium coelestium przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Był wybitnym polihistorem Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową był także lekarzem oraz tłumaczem.
Zygmunt I Stary- Był przedostatnim z sześciu synów Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Król Polski i wielki książę litewski. Wyróżniał się rozwagą i pokojowym usposobieniem dzięki czemu cieszył się ogólnym szacunkiem zarówno w kraju jak i za granicą. Okres jego panowania określany jest jako złoty wiek w Polsce. Domagał się wyłamaniu wielkich mistrzów krzyżackich z lenniczej zależności względem Polski. Albrecht Hohenzollern- ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego. 10.04 1525 złożył hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi Staremu w Krakowie.
Fryderyk II Wielki- król Prus w latach 1740- 1786. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw europejskich. Był on także głównym wnioskodawcą podpisania traktatu rozbiorowego Rzeczypospolitej. Immanuel Kant – filozof niemiecki, jako pierwszy przewidział istnienie galaktyk. Nazwał je wyspami Wszechświata. Według Kanta przestrzeń i czas to, formy zmysłowej naoczności. Wszystko, każda rzecz, którą widzimy, ma dla nas wymiary przestrzenne i zajmuje określone miejsce w czasie.
Otto Bismarck- niemiecki polityk, premier Prus, przyczynił się do zjednoczenia Niemiec.
Józef Klemens Piłsudski- polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, dowódca, polityk, Naczelnik Państwa polskiego w latach 1918–1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszy Marszałek Polski od 19 marca 1920; dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 po zamachu stanu, współzałożyciel PPS i szef Wydziału Bojowego PPSRóża Luksemburg- działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego.
Władysław Gomułka- Jako pierwszy próbował uzyskać od Niemiec potwierdzenia granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Willy Brandt – polityk niemiecki, działacz socjaldemokratyczny, członek SPD i jej przewodniczący w latach 1964-1987, kanclerz RFN w latach 1969-1974, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1971 roku, Człowiek Roku 1970 według magazynu Time.
Uważam, że przedstawione prze zemnie ujęcie biograficzne danych postaci jest tak samo ważne dla historii polskiej jak i niemieckiej. Wyżej wymienione postaci wykazały się działalnością w obrębie obu państw.
5.
Hierarchiczna struktura społeczna polega na jasnym wyznaczeniu granic między ludźmi którzy pełnią ważne funkcje w społeczeństwie, a tymi mniej ważnymi.
Wysoki poziom urbanizacji mamy wtedy gdy w miastach jest wysoko rozwinięta i rozbudowana technika.
6.
Cechy społeczności prymitywnej to:
– kulturowe i umysłowe ubóstwo,
– zacofanie w obrębie cywilizacyjnym,
– prymitywne wytwory sztuki,
– wychowanie oparte na rywalizacji, podporządkowaniu, systemie nagród i kar
7.
„Kultura” w znaczeniu węższym: budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej, Instytut Kultury Materialnej PAN
„Kultura” w znaczeniu szerszym: Ministerstwo Kultury, Pałac Kultury i Nauki
8.
Definicja kultury mówi, że jest to całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów, przekazywany z pokolenia na pokolenie; w skład tak pojętej kultury wchodzą nie tylko wytwory materialne i instytucje społeczne, ale także zasady współżycia społecznego, sposoby postępowania, wzory, kryteria ocen estetycznych i moralnych przyjęte w danej zbiorowości. Natomiast cywilizacja odnosi się głównie do sfery materialnej i użytkowej kultury, obejmuje ona społeczności odznaczające się wysokim stopniem złożoności, jeżeli chodzi o technikę, badania naukowe, poziom urbanizacji. Z powyższych definicji należy wywnioskować, że każdy element cywilizacji jest elementem kultury, np. telefon. Jednak nie każdy wytwór kultury będzie można zaliczyć do elementów cywilizacji, ponieważ do jej dziedziny należą także wytwory ducha, np. poezja.
9.
Kultura duchowa – to ogół dzieł naukowych, literackich, artystycznych tworzących dorobek ludzkości w danym okresie historycznym np. liryka, film, pejzaż.
Kultura materialna – to wszelkie fizycznie istniejące wytwory pochodzące z przejawów działalności człowieka, będą to zarówno przedmioty sztuki jaki powszechnego użytku, np. stół, firana, kubek.
10.
Akty twórcze to procesy kształtujące się w obrębie relacji artysta – dzieło – odbiorca. Moim zdaniem akty twórcze należy powiązać ze świadomością artysty, jego wykształceniem i ustosunkowaniem się do dzieła. Przez akty instynktowne rozumiem wytwory danej jednostki stworzone pod wpływem chwili, emocji, nagłego uniesienia. Są one powiązane ze sferą typowo duchową np. piosenka, wiersz, opowiadanie. Jeżeli chodzi o akty rutynowe, to wydaje mi się, że należy je rozumieć jako zaplanowane, mechaniczne czynności, mające związek ze sfera materialną człowieka, np. długopis, komputer, telefon.
11. Jeżeli zakończyła owo układanie tylko w myślach, to nie powstał twór kulturowy, gdyż ten wymaga udostępnienia dzieła odbiorcom, czyli udziału osób trzecich. Zatem nowela powinna zostać spisana i przeczytana przez jakiegoś odbiorcę, aby można było określić ją mianem wytworu kultury.
12
a) bezpośrednio zaopatrzeniu w energię: woda, czekolada, chleb pełnoziarnisty
b) pośrednio zaopatrzeniu w energię: lampka, bateria, żarówka
c) bezpośrednio zaopatrzeniu w informację: gazeta, mapa, radio
d) pośrednio zaopatrzeniu w informację: telefon komórkowy, bilet na koncert, laptop
13. Talizman to przedmiot, który w mniemaniu przesądnego właściciela przynosi mu szczęście i chroni od złej przygody, jak magiczne figury albo słowa wyryte na kamieniu lub metalu. Natomiast totem to dla niektórych ludów pierwotnych zwierzę, roślina lub przedmiot martwy, służący jako godło rodziny albo klanu; uważane często za protoplastę lub opiekuna , otaczane czcią religijną. Biorąc pod uwagę definicję kultury duchowej i materialnej, talizmany będą należały do tej drugiej – ściśle związanej z fizyczną działalnością człowieka, a totemy do kultury duchowej.
1. Według mnie słowa „ex-szlachcice” oznacza byłyh szlachciców, którzy kiedyś zyli w świetności a teraz wspominaja tamte stare czasy.
3.
1) kultura rodzinna:
1Kazimierz Wielki
2Kochanowski Jan
3Mickiewicz Adam
4Sienkiewicz Henryk
5Słowacki Juliusz
2) kultura ogólnoludzka
1 Kopernik Mikołaj
2 Mateyko Jan
3 Skłodowska-Curie Maria
4 Wałęsa Lech
5 Karol Wojtyła (Jan Paweł II)
4.
Bolesław Chrobry-Za czasów Bolesława Chrobrego wzmocniły się struktury państwa, powstało arcybiskupstwo gnieźnieńskie, zostały zbudowane liczne grody i fortyfikacje graniczne, wzniesiono pierwsze monumentalne katedry polskie. Bolesław Chrobry został również uznany przyjacielem Świętego Cesarstwa Rzymskiego i niezależnym władcą, cesarz Otton wyróżnił go dając mu włócznię św. Maurycego i gwóźdź z Krzyża Pańskiego, przy czym cesarz założył mu na głowę swój diadem cesarski. Bolesław podarował Ottonowi relikwiarz św. Wojciecha i chorągiew triumfalną.
Otton III- W 1000 roku, przy okazji pielgrzymki do grobu świętego Wojciecha, chcąc również pozyskać Bolesława Chrobrego do swych idei cesarstwa uniwersalistycznego, przybył do Gniezna[4]. Podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono niezależną polską organizację kościelną z metropolią w Gnieźnie i biskupstwami w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu. Status utworzonej również diecezji poznańskiej pozostaje sporny. Arcybiskupem gnieźnieńskim został brat Wojciecha, Radzim (Gaudenty).
Jan Długosz- Autor licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego), obejmującego historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480. W skład tego dzieła wchodzi „Chorographia Regni Poloniae”, która stanowi unikatowy dokument ówczesnych czasów przedstawiający dokładniejszy obraz ziemi, a zwłaszcza hydrografię ziem polskich, oraz potwierdza zdumiewającą wiedzę i wszechstronność jaką dysponował Jan Długosz, stawiając go na czele jako jednego z najwybitniejszych polskich geografów
Erazm Ciołek- Był on pierwszym szeroko znanym polskim uczonym, piszącym o sobie „in nostra terra, scilicet Polonia” – „z naszej ziemi, to znaczy Polski”, autorem dzieła o optyce i fizjologii widzenia pt. Perspectivorum libri decem, którą ukończył około roku 1273, przebywając na dworze papieskim w Viterbo, a opublikowano je po raz pierwszy drukiem w Norymberdze już w 1535. Rozprawa ta była wznawiana jeszcze kilkaset lat po jego śmierci, znali ją m.in.: Leonardo da Vinci, Mikołaj Kopernik i Johannes Kepler.
Paweł Włodkowic- W 1420 roku, jako polski przedstawiciel wziął udział w kolejnym procesie z Krzyżakami we Wrocławiu przed sądem rozjemczym króla Zygmunta Luksemburczyka a następnie po niekorzystnym wyroku posłował z odwołaniem do papieża Marcina V. Dzięki jego staraniom papież wysłał do Polski w końcu 1421 roku swojego legata Antionego Zeno, który prowadził dochodzenie w sprawie krzyżackiej. Zwalczał pisma dominikanina Jana Falkenberga, stającego w nich po stronie Krzyżaków.
Wit Stwosz- niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie.
Mikołaj Kopernik- Był wybitnym polihistorem Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią, był także lekarzem oraz tłumaczem.
Zygmunt Stary- Przedostatni z dynastii Jagiellonów na tronie polskim.Sprawując rządy Zygmunt I korzystał z rady senatorów i kompetentnych ministrów kierujących kancelarią królewską, urzędem podskarbińskim i wielkorządcami krakowskimi. Pomimo że był niechętny systemowi parlamentarnemu i niezależności politycznej szlachty, zwoływał coroczne sejmy, z reguły uzyskując uchwały podatkowe (pobory) na obronę potoczną. Jednakże niepowodzeniem skończyły się próby stworzenia stałego funduszu na obronność z podatków zależnych od dochodów.
Albrecht Hohenzollern- ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego przed sekularyzacją, w latach 1511-1525. Wystąpił z niego razem ze znaczną liczbą innych rycerzy, co praktycznie zakończyło działalność zakonu w Prusach. 10 kwietnia 1525 złożył hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi Staremu w Krakowie (nazwany później hołdem pruskim) i od tego czasu, aż do śmierci w 1568 r. sprawował władzę książęcą w dawnym państwie zakonnym przemianowanym na Prusy Książęce.
Jan III Sobieski-Jan III Sobieski- (1629-1696) król polski od 1674, syn Jakuba, wojewody ruskiego; od 1648 uczestnik walk z Kozakami, Tatarami, Szwecją, Moskwą i Turcją; przez małżeństwo z Marią Kazimierą d’Arquien związał się ze stronnictwem dworskim; podczas rokoszu Lubomirskiego czynnie poparł króla; mianowany został marszałkiem wielkim koronnym, 1666 hetmanem polnym; 1667 odniósł zwycięstwo pod Podhajcami; od 1668 hetman wielki koronny; po abdykacji Jana Kazimierza stał na czele partii francuskiej przeciwnej Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu (konfederacja szczebrzeszyńska); 1672 nie zdołał przeszkodzić najazdowi tureckiemu i traktatowi buczackiemu; 1673 odniósł zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem; utorowało mu ono drogę na tron polski po śmierci Wiśniowieckiego; w czasie swego panowania starał się wzmocnić władzę królewską i powściągnąć samowolę magnacką; dostrzegając zagrożenie Brandenburgii, Prus i cesarstwa dążył do zmiany polskiej polityki zagranicznej przez zawarcie pokoju z Turcją, poprawy stosunków z Rosją i wspólnego wystąpienia z Francją i Szwecją przeciw Brandenburgii w celu odzyskania Prus Książęcych (traktat jaworowski); atakowany przez opozycją magnacką odstąpił jednak od tych planów; 1683 podpisał traktat przyjaźni z Austrią i rozgromił wojska tureckie oblegające Wiedeń (odsiecz wiedeńska), następnie kontynuował wojnę z Turcją w ramach Ligi Świętej; 1686 zawarł z Rosją pokój wieczysty (tzw. pokój Grzymułtowskiego). Jan III Sobieski pozostawił po sobie pamięć jako znakomity wódz, śmiały i przewidujący polityk, mecenas sztuki (Wilanów), autor Listów do Marysieńki (
Fryderyk Wielki- zwany również Pruskim przez swoje zasługi dla Prus. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw europejskich.
Józef Aleksander Jabłonowski- historyk i biograf. Wojewoda nowogrodzki. Autor pierwszej pracy o życiu i działalności M. Kopernika, wydanej w Gdańsku. Jego staraniem wykreślono dzieła wielkiego astronoma z indeksu ksiąg zakazanych. Założyciel i mecenas Towarzystwa Naukowego w Lipsku.
Immnanuel Kant- filozof niemiecki, profesor logiki i metafizyki na uniwersytecie w Królewcu. Istotę jego podglądów stanowi krytycyzm teoriopoznawczy nazywany też transcendentalizmem, wg którego podmiot jest warunkiem przedmiotu, a pojęcia są warunkiem doświadczenia.
Samuel Linde- polski leksykograf, bibliotekarz, bibliograf. Studia z dziedziny teologii ewangelickiej i filologii w Lipsku. związany z jakobińską orientacja polityczną w Warszawie. Największym dziełem jego życia jest Słownik języka polskiego
Otto Bismarck- mąż stanu, pierwszy kanclerz zjednoczonego cesarstwa niemieckiego. Jako premier i minister spraw zagranicznych prowadził walkę z większością sejmową w parlamencie pruskim, przeforsował m.in. reformy w armii, głównie jej liczebny wzrost do 300 tys. żołnierzy, zawiesił wolność prasy. Dążył do zjednoczenia Niemiec pod zwierzchnictwem Prus.
Józef Piłsudski- działacz niepodległościowy, polityk, mąż stanu, marszałek. Pochodził z niezamożnej rodziny ziemiańskiej o starych tradycjach niepodległościowych.
Róża Luksemburg-polska działaczka żydowskiego pochodzenia, ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego.
Władysław Gomułka- jeden z czołowych przywódców polskich ruchu robotniczego, polityk, mąż stanu, pochodził z rodziny robotniczej i od wczesnej młodości pracował, jako robotnik (ślusarz).
Konrad Adenauer- niemiecki prawnik, polityk, działacz chrześcijańsko-demokratyczny.
Willy Brandt- niemiecki polityk, kanclerz RFN, laureat pokojowej Nagrody Nobla.
Jan Paweł II- błogosławiony Kościoła katolickiego, polski biskup rzymskokatolicki, arcybiskup krakowski, kardynał, papież i suwerenny władca Państwa Watykańskiego, kawaler Orderu Orła Białego.
Karl Dedecius- niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej. Zajmuje się także eseistyką, teorią przekładu, publikuje w prasie oraz wykłada na uczelniach wyższych.
5.
Hierarchiczna struktura społeczna – miejsce jednostki w społeczeństwie zależy od jej zaradności
wysoki poziom urbanizacji-wyskoji poziom rozbudowania, rozwinięcia.
6.
Cechy społeczności prymitywnej:
# Wychowanie oparte na rywalizacji, podporządkowaniu, karze i nagrodzie
# Rozwój handlu na szeroka skalę rozwiniętego dla zysku
# Dążenie do technologicznej dominacji nad innymi
# Uznanie aktów nacisku, manipulacji i pozbawiania życia, jako środków niezbędnych do przeżycia lub jako „sposobu” rozwiązywania problemów
# Rywalizacja płci
# Scentralizowanie władzy
# Sprowadzenie duchowości do form zinstytucjonalizowanej religii opartej na bezdyskusyjnych dogmatach
# Przekonanie o wyższości jednych istot nad innymi
# Przekonanie o tym, że jest się wysoko rozwiniętą cywilizacją
7.
W zwrotach: „Pałac Kultury i Nauki”, „Ministerstwo Kultury”, „Instytut Kultury Materialnej PAN”, „budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej” możemy zaobserwować węższe znaczenie słowa „kultura”. Szersze znaczenie tego słowa obejmuje KULTURĘ jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania). Najczęściej rozumiana też (kultura) jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją.
8.
9. Przykłady kultury materialnej i kultury duchowej:
Kultura materialna:
1.odkrycia archeologiczne:, biżuteria,
2. gliniane dzbany
3. technika
Kultura duchowa:
1. wierzenia
2. wiedza
3. literatura
10.
akty twórcze-kompozytor tworzący melodię, pomysł na rzeźbę, pomysł na symfonię
akty instynktowne-czynności wykonywane pod wpływem chwili, instynktownie
akty rutynowe- czynności wykonywane często,
11.
Według mnie, gdy Ewa zakończyła układanie noweli w myślach zaistniał wytwór kultury. Jednakże jest to jeszcze kultura duchowa, niematerialna.
12.
13.
Do wytworów kultury należą totemy i talizmany. Znajdują się one w kręgach kultury duchowej gdyż dotyczą pewnego rodzaju wierzeń.
Krystian Susoł, Stosunki międzynarodowe Nr indeksu 14460
1.„Ex-szlachcice „– są to osoby które według prawa utraciły status szlachecki i już nie należą do szlachty natomiast styl życia tych ludzi pozostaje na poziomie szlacheckim
2.”cud-bohema” nazywano tak nie formalne ugrupowanie ludzi prowadzących ekscentryczne życie czyli odbiegające od wszelkich norm, ludzie ci nie liczyli się z opinią publiczną często do takiego ugrupowania należeli pozornie lub prawdziwie zbuntowani artyści. Bywała często związana z modnymi ośrodkami artystycznymi: od końca XIX i początku XX w. Wiedeń, Berlin, Kraków (moderniści)
3.
1. Jan Paweł II
2. Henryk Sienkiewicz
3. Mikołaj Kopernik
4. Adam Mickiewicz
5.Jan Kochanowski
1. Józef Piłsudski
2. Adam Mickiewicz
3. Mikołaj Kopernik
4. Maria Skłodowska-Curie
5. Jan Paweł II
4.Mikołaj Kopernik – Był wybitnym polihistorem (człowiekiem majacym rozległą wiedzę) Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią, był także lekarzem oraz tłumaczem.
Karl Dedeciu – urodzony w Polsce ,niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej.
Otto Bismarck – przyczynił się do zjednoczenia niemiec
Albrecht Hohenzollern – złożył hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi Staremu w Krakowie i od tego czasu, aż do śmierci w 1568 r. sprawował władzę książęcą w dawnym państwie zakonnym przemianowanym na Prusy Książęce.
Bolesław Chrobry- jako pierwszy został koronowanym władcą polski polepszył stosunki z Ottonem III
5. Społeczeństwo jest zbudowane na zasadzie hierarchiczności. Każdy człowiek zajmuje w niej inne miejsce i wykonuje inną pracę na rzecz społeczności. Istnienie hierarchicznej struktury społeczeństwa, a także elit nim kierujących, jest rzeczą niezmienną i wieczną.
Urbanizacja – proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności danego obszaru. Wysoki poziom urbanizacji jest wtedy gdy współczynnik urbanizacji czyli procentowy udział mieszkańców miast w ogólnej liczbie ludności jest wyższy niż 60%
6. Cechy społeczeństwa prymitywnego:
Przekonanie o wyższości jednych istot nad innymi
Przekonanie o tym, że jest się wysoko rozwiniętą cywilizacją
Wychowanie oparte na rywalizacji, podporządkowaniu, karze i nagrodzie
Rywalizacja płci
Przekonanie o wyższości jednych istot nad innymi
7.„Kultura” w znaczeniu węższym: budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej, Instytut Kultury Materialnej PAN
„Kultura” w znaczeniu szerszym: Ministerstwo Kultury, Pałac Kultury i Nauki
8.Kultura bywa utożsamiana z cywilizacją. Elementami cywilizacji są wszelkie wynalazki i udoskonalenia techniczne. Moim zdaniem nie każdy element kultury jest elementem
cywilizacji, ponieważ kultura jest związania z człowiekiem.
9.KULTURA MATERIALNA- to wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności praktyczne np. architektura, sztuka, muzyka
W odróżnieniu od kultury materialnej kultura duchowa nie zajmuje się widocznymi wytworami związanymi z działalnością człowieka i jego rozwojem. W przypadku kultury duchowej mówimy o ogóle osiągnięć ludzi. Osiągnięcia te mogą dotyczyć przeróżnych dziedzin, między innymi moralności, religii, sztuki oraz nauki, tradycji i związanych z nimi obyczajów. Kultura duchowa to także o wiele więcej. Są to także dzieła sztuki, przechowywanie w sobie i przekazywanie kolejnym pokoleniem informacji i wiedzy o przeszłości i języku charakterystycznym dla danej społeczności i cywilizacji. Przykłady; historie opowiadane – legendy, wiedza, slang
10. Twórcze a instynktowne:
– muzyka,kabaret,scenariusz
Twórcze a rutynowe:
– motor, komputer, jacht
11.Nowela którą układa sobie w głowie Ewa będzie dopiero wytworem kultury jak podzieli się nią z innymi osobami a co najmniej jedną osobą czyli jak spisze wszystko na papier.
12.
a) napój energetyczny, pożywne śniadanie, kawa
b) bateria, akumulator, agregat prądotwórczy
c) gazeta,Internet,Teleexpres
d) telefon,plakaty,laptop
13. Do wytworów kultury należą totemy.Należą do dziedziny religii.
Pytanie 9.
Kultura Duchowa – Religia , Sztuka , Tradycja
Kultura Materialna – Zabytki , Parki narodowe
Pytanie 3.
Grupa 1) Adam Mickiewicz,Henryk Sienkiewicz, Jan Mateyko, Juliusz Słowacki,Zygmunt Krasiński.
Grupa 2)Abraham Stern ,Kazimierz Wielki , Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II, Lech Wałęsa
Pytanie 5) Hierarchiczna struktura społeczna – Czyli miejsce jednostki w społeczeństwie . ( robotnik a biznesmen)
Wysoki poziom urbanizacji – Proces koncentracji ludności w punktach przestrzeni geograficznej np : Agrentyna 86,9 , Australia 85,7
Pytanie 6) Społeczeństwo prymitywne : Cechy
Są nimi miedzy innymi:
Wychowanie oparte na rywalizacji, podporządkowaniu, karze i nagrodzie
Rozwój handlu na szeroka skalę rozwiniętego dla zysku
Dążenie do technologicznej dominacji nad innymi
Uznanie aktów nacisku, manipulacji i pozbawiania życia, jako środków niezbędnych do przeżycia lub jako „sposobu” rozwiązywania problemów
Pytanie 7)
,,Pałac Kultury i Nauki” – Węższe
,,Ministerstwo Kultur” – Szersze
,,Instytut Kultury Materialnej PAN” – Szersze
,,budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej”- Węższe
Pytanie 8) TaK
Pytanie 13) Tak do religii i tradycji czyli kultury duchowej .
Pytanie 12) A.Agregat , Żarówka , Akumulator , B.Zapalniczka , Świeca , Paliwo
Pytanie 11) Nie gdyż nic nie stworzyła (tworu materialnego lub duchowego)
Przepraszam bardzo,że tak późno wysłałam odpowiedzi na pytania. Nie mogłam wcześniej wysłac gdyz byłam na Białorusi w domu a tam nie mam Internetu,odrazu po przyjezdzie do Białegostoku napisałam.
1. „Ex-szlachcice” mówiło się na osoby, które zgodnie z prawem już nie przynależą do szlachty, ale ich styl życia pozostawał szlacheckim.
2. Historyczne pojęcie bohemy jest związane głównie z modernizmem. W twórczości termin cyganerii artystycznej wiąże się ze swobodą twórczą i wolnością twórcy. Stolicą bohemy był Paryż. W tym środowisku artystycznym członkowie spędzają czas na wspólnych zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla norm społecznych i materializmu. Działalność cyganerii artystycznej wzbudza kontrowersje ze względów obyczajowych i ze względu na awangardowe podejście do sztuki.
3. Wybitnie zasłużeni dla kultury rodzimej:
– Jan Kochanowski
-Adam Mickiewicz
– Jan Matejko
-Henryk Sienkiewicz
-Jan Paweł II
Szczególnie zasłużeni dla kultury ogólnoludzkiej:
1. Jan Długosz
2. Mikołaj Kopernik
3. Adam Mickiewicz
4. Maria Skłodowska-Curie
5. Jan Paweł II
4.
Otton III- król Niemiec, potem był cesarzem rzymsko-niemieckim
Otto von Bismarck -niemiecki polityk, premier Prus, kanclerz Rzeszy zwany Żelaznym Kanclerzem. Przyczynił się do zjednoczenia Niemiec.
Konrad Adenauer- polityk niemiecki i działacz partii chrześcijańsko-demokratycznej, kanclerz RFN
Karl Dedecius- niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej
Bolesław Chrobry- pierwszy koronowany władca Polski. Zdziałał on bardzo wiele dla Polski m.in polepszył stosunki z Ottonem III (cesarzem niemieckim).
5. Hierarchiczna struktura społeczna
Hierarchia jest sposobem uporządkowania elementów w odpowiedniej kolejności, od najważniejszych do mniej ważnych. Jest to również ustalenie ważności stanowisk. Hierarchiczna struktura dotyczy kolejności, ważności członków społeczeństwa, może to być podział na klasy, warstwy społeczne.
Wysoki poziom urbanizacji
Urbanizacja jest zespołem zmian i przemian, które prowadzą do rozrastania się miast, powiększania się ich liczny, a także zwiększanie się ludności miejskiej. Urbanizacja powoduje systematyczne zmniejszanie się terenów rolniczych, masową migrację ludności wiejskiej do wielkich miast. Wysoki poziom urbanizacji mamy wtedy gdy w miastach jest wysoko rozwinięta i rozbudowana technika.
6. Cechy społeczeństwa prymitywnego:
-zacofane gospodarczo i politycznie
-o niskim poziomie urbanizacji
-ubogie
-niewykształcone
-bez kultury osobistej
– wychowanie oparte na rywalizacji
7. „Kultura” w znaczeniu węższym: budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej, Instytut Kultury Materialnej PAN
„Kultura” w znaczeniu szerszym: Ministerstwo Kultury, Pałac Kultury i Nauki
8.Kultura bywa utożsamiana z cywilizacją. Elementami cywilizacji są wszelkie wynalazki i udoskonalenia techniczne. Moim zdaniem nie każdy element kultury jest elementem cywilizacji, ponieważ kultura jest związania z człowiekiem.
9. KULTURA MATERIALNA- to wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności praktyczne
np. most, pociąg, samolot
KULTURA DUCHOWA-normy moralne, ideologia, uczestnictwo w życiu kulturalnym, wierzenia, wiedza, literatura i piśmiennictwo, sztuka, teatr, muzyka, film
np. modlitwa, podawanie ręki, zasłanianie ust w czasie kaszlu.
10. Twórcze a instynktowne:
– muzyka,
– scenariusz,
– spektakl teatralny;
Twórcze a rutynowe:
– samochód,
– komputer;
– telefon komórkowy,
11. Moim zdaniem Ewa zapamiętując cała nowele i nie zapisując jej nigdzie nie stworzyła wytworu kultury, gdyż nie podzieliła się tym z co
najmniej jedną osobą. Gdyby to uczyniła to wtedy byłby to wytwór kultury.
12.a) napój energetyczny, czekolada, chleb pełnoziarnisty
b) żarówka, lampka, bateria
c) gazeta, mapa, radio
d)telefon komórkowy, bilet na koncert, laptop
13. Do wytworów kultury należą totemy. Do dziedziny religii.
1. Wyrażenie „ex-szlachcice” w wierszu Tadeusza Boya Żeleńskiego „Pieśń o ziemi naszej” oznacza że szlachta z przełomu wieków 19-go i 20-go miała wiele swobody artystycznej oraz autonomię. Życie szlachty było wesołe i rozrywkowe nocą natomiast za dnia cichło. Obecnie życie pisarzy nie jest takie rozrywkowe i barwne jak w tamtych czasach.
2. Bohemą nazywane było ówczesne środowisko artystyczne, gromadzące się w kawiarniach którego członkowie spędzali czas na wspólnych zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla konwenansów, norm społecznych i materializmu.
3. Mikołaj Kopernik odkrył i przedstawił dowody, że to Ziemia i inne planety kręcą się wokół Słońca, a nie tak jak twierdzili inni średniowieczni uczeni, ze planety i Słońce kręcą się wokół Ziemi. Jego teoria nazywana jest teorią heliocentryczną i tym samym obali teorię geocentryczną. Zasługi Kopernika dla rozwoju fizyki polegają jednak nie tyle na wadze jego własnych odkryć i hipotez, co na wadze problemów fizycznych, jakie dzieło jego otworzyło dla następnych pokoleń astronomów i fizyków.
Hugo Kołłątaj – .Położył wielkie zasługi w przygotowywaniu i ogłoszeniu Konstytucji 3 Maja, wcześniej zaś zorganizował manifestację mieszczan w sali sejmowej i na placu Zamkowym. Był zresztą głównym twórcą utworzonego 10 V 1791 r. Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Po 3 maja odgrywał jedną z bardziej znaczących ról w państwie. Jego zasługi uhonorowano 17 V 1791 r. awansem na podkanclerzego koronnego oraz nagrodzeniem Orderem Orła Białego. W dwa dni później podkanclerzy koronny i kanonik katedralny krakowski Hugo Kołłątaj stawił się przed aktami Metryki Koronnej i zeznał, że przystąpił do konfederacji sejmowej zawiązanej dnia 7 X 1788 r., co zostało oblatowane w aktach grodzkich warszawskich 9 października oraz zadeklarował poparcie i podporządkowanie się założeniom Ustawy Rządowej (Konstytucji 3 Maja). Swe zeznanie własnoręcznie podpisał. Uwagę zwraca jedynie fakt, iż wypis z Metryki Koronnej owego zeznania podpisał jako podkanclerzy i niejako opiekun tych akt, sam zeznający.
Lech Wałęsa – laureat pokojowej nagrody Nobla, zasłużył się w obaleniu komunizmu w Polsce i NRD, międzynarodowy autorytet Polaka na świecie, inicjator obrad okrągłego stołu, w wyniku których „Solidarność” zostaje ponownie zalegalizowana, a czwartego czerwca przeprowadzono wybory parlamentarne, które doprowadziły do powstania pierwszego niekomunistycznego rządu po II wojnie światowej. Poza tym nastąpiło zniesienie cenzury, centralistycznej gospodarki, powstały pierwsze zręby instytucji demokratycznych zapoczątkowano trudną, ale konieczną reformę państwa i gospodarki. Lech Wałęsa w czasie swojej prezydentury zgodnie z uprawnieniami konstytucyjnymi skutecznie bronił bezpieczeństwa wewnętrznego reprezentował wraz z ministrami Skubiszewskim, Olechowskim i Bartoszewskim nasz kraj poza jego granicami, dążąc do przyjęcia Polski do NATO i Unii Europejskiej.
Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) – wybitny fizyk i chemik polski. Mieszkała i pracowała we Francji. Jako pierwsza kobieta w historii była profesorem Sorbony. Wraz z mężem Piotrem Curie w 1898 r. odkryła pierwiastki: polon i rad. Dwukrotnie otrzymała nagrodę Nobla: w 1903 r. z fizyki (wraz z mężem) za badania w dziedzinie promieniotwórczości naturalnej, w 1911 r. z chemii za wydzielenie czystego radu. W roku 1995 Maria Skłodowska-Curie została pierwszą kobietą pochowaną pod kopułą paryskiego Panteonu w uznaniu jej zasług.
Jan Paweł II – Polacy mają co zawdzięczać Janowi Pawłowi II, do jego zasług zaliczają przede wszystkim wyzwolenie Polski , podkreślając przy tym znaczący wpływ papieża na przemiany ustrojowe w kraju, niepodległość oraz uniezależnienie się od Związku Radzieckiego , a także na integrację Polski z Unią Europejską oraz przystąpienie naszego kraju do NATO . Rodacy zawdzięczają papieżowi poprawę wizerunku Polski i jej obywateli w świecie. Jan Paweł II był godnym reprezentantem naszego kraju na arenie międzynarodowej – dzięki niemu wiele krajów w ogóle usłyszało o Polsce. Wpajał zasady etyczne oraz uczył, jak żyć, przyczyniając się jednocześnie do odnowy moralnej narodu , był najwyższym autorytetem moralnym i przywódcą duchowym , uczył szacunku, tolerancji, zrozumienia i zaufania do innych ludzi , a także uwrażliwiał na los pokrzywdzonych i potrzebujących. Polacy zawdzięczają papieżowi coś szczególnego udział w obalaniu komunizmu, zjednoczenia i społecznego pojednania Polaków, zbliżenie między różnymi wyznaniami, religiami, narodami oraz dbałość o pokój na świecie , budowanie więzi z młodzieżą , opiekę nad Polską i Polakami, umocnienie pozycji Polski w świecie.
Michał Kalecki – jeden z najwybitniejszych ekonomistów polskich, Zajmował się głównie problematyką wzrostu gospodarczego. Na trzy lata przed J.M. Keynesem opublikował pracę Próba teorii koniunktury (1933), w której podjął kwestię wpływu popytu globalnego na rozmiary i strukturę dochodu narodowego, wskazując na decydującą rolę inwestycji. W czasie wojny badał i opisywał zjawiska gospodarki wojennej Wielkiej Brytanii. Po wojnie światowym uznaniem cieszyła się praca Kaleckiego Teoria dynamiki gospodarczej (1954), stanowiąca syntezę jego badań nad procesami wzrostu gospodarki rynkowej. W pracy Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej (1963) zajął się istotą i determinantami wzrostu i rozwoju gospodarki planowej. Niemałe były także jego zasługi w dziedzinie metodologii planowania perspektywicznego, rachunku efektywności inwestycji i statystyki.
Aleksander Wolszczan – We wrześniu 1990 roku dokonał jednego z największych odkryć w historii Astronomii. Za pomocą radioteleskopu w Arecibo, który mieści się na terenie Portoryko, odkrył pierwsze 3 planety krążące poza naszym Układem Słonecznym. Odkrycie zostało oficjalnie zaprezentowane na zjeździe Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w Atlancie w styczniu 1992 roku, oraz opublikowane w czasopiśmie „Nature” dnia 9 stycznia 1992 roku. 11 listopada 1997 roku, za wybitne zasługi dla nauki polskiej, został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. W lutym 2005 roku na konferencji w Aspen w Kolorado ogłosił, że odkrył jeszcze czwartą planetę w tym układzie. Dwa lata później, wraz z grupą Polskich astronomów, dokonał kolejnego odkrycia.
Marian Smoluchowski – Wyjaśnił zjawisko błękitu nieba (niebieski kolor nieba), badał zjawiska cieplne w gazach i ciałach sypkich, sformułował teorię ruchów Browna, a także statystyczną interpretację II zasady termodynamiki (termodynamiki zasady). Autor prac z dziedziny geofizyki i geologii oraz chemii fizycznej.
Stanisław Ulam – współtwórca amerykańskiej bomby wodorowej (zwanej później w skrócie bombą H), którą zdetonowano po raz pierwszy na Pacyfiku niemal dokładnie 50 lat temu.
Jan Matejko – malarz, rysownik związany z Krakowem, najwybitniejszy reprezentant nurtu historyzmu w malarstwie polskim. Jeden z najwyżej cenionych malarzy w historii sztuki polskiej, twórca narodowej szkoły malarstwa historycznego, które miało spełnić szczególną rolę w państwie pozbawionym suwerenności politycznej w wyniku traktatów rozbiorowych z lat 1772-1795. Ukazując dawną wielkość Rzeczypospolitej i chwałę jej oręża, Matejko pragnął kształtować serca i umysły Polaków, wskrzesić wiarę w odrodzenie niepodległej ojczyzny. Jako pierwszy nadał tak wysoką rangę malarstwu historycznemu, zafascynował nim szerokie rzesze społeczeństwa, zamanifestował na arenie międzynarodowej odrębny charakter i wysoki poziom artystyczny sztuki polskiej, zdobywając najwyższe wyróżnienia na wystawach w Paryżu, Wiedniu czy Berlinie. Jako członek wielu prestiżowych Akademii i Instytutów Sztuki stanął w szeregu najwybitniejszych malarzy europejskich drugiej połowy XIX w.
Stanisław Staszic – Założenie Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego, przyczyniając się do pomocy chłopom i staje się prekursorem spółdzielczości w Polsce, doprowadził do wielu zmian w polskim sejmie, współorganizator szkoły uniwersyteckiej w Warszawie w roku 1816 oraz Akademii Górniczej w Katowicach, ma zasługi w rozwoju przemysłu i geologii, przygotował plan rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, odkrył złoża węgla kamiennego na terenie Dąbrowy Górniczej i wydał decyzję o budowie kopalni węgla kamiennego w tym miejscu, powstało dzięki niemu wiele ośrodków przemysłowych, z pierwszą w Królestwie Polskim hucie cynku.
Ksawery Drucki-Lubecki – wprowadził politykę oszczędnościową, egzekwował zaległości podatkowe, zlikwidował deficyt budżetowy, założył Towarzystwo Kredytowe Ziemskiego i Bank Polski, doprowadził do zniesienia bariery celnej między Królestwem Polskim i Rosją, wprowadził przywozowe cła na granicy z Niemcami.
4. Konrad Adenauer – Niemiecki prawnik, polityk, działacz chrześcijańsko-demokratyczny. Od 1906 członek Partii Centrum. W okresie międzywojennym prezydent Pruskiej Izby Panów, przewodniczący Pruskiej Rady Państwa, nadburmistrz Kolonii. 1933 zwolniony ze stanowisk przez władze hitlerowskie. W związku z zamachem na Hitlera powtórnie uwięziony. Po wkroczeniu aliantów do Kolonii ponownie objął urząd nadburmistrza. Odegrał wybitną rolę w procesach integracji europejskiej, przyczyniając się do powstania EWG i Euratomu, wprowadził Niemcy do EWWiS oraz Rady Europy, zaliczany do tzw. Ojców Europy. Dążył do budowy ustroju opartego na zasadach demokracji parlamentarnej. Prowadził politykę denazyfikacji oraz remilitaryzacji Niemiec, a także nieuznawania NRD i granicy na Odrze i Nysie. Odegrał ogromną rolę przy wprowadzeniu RFN do zachodnich struktur politycznych i wojskowych – NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej. Doprowadził do zbliżenia z Francją (1954 porozumienie w sprawie obszaru Saary, 1963 Traktat elizejski).
Władysław Gomułka – sekretarz generalny Polskiej Partii Robotniczej oraz I sekretarz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, znany też pod pseudonimem „Wiesław” , był aktywnym działaczem partyjnym, należał do grona współzałożycieli Polskiej Partii Robotniczej, był pierwszym sekretarzem PZPR i czołowym działaczem ruchu robotniczego w Polsce.
Józef Piłsudski – pierwszy Marszałek Polski, bierze udział w tworzeniu Polskiej Partii Socjalistycznej, pod pseudonimem „Wiktor” redaguje i drukuje pismo PPS-u „Robotnik”, utworzył Pierwszą Kompanię Kadrową, I Brygadę, Polską Organizację Wojskową, Józef Piłsudski został szefem Departamentu Wojskowego Tymczasowej Rady Stanu, 22 listopada 1918 roku Józef Piłsudski otrzymał tytuł Tymczasowego Naczelnika Państwa. Z kolei wybrany 26 stycznia 1919 roku Sejm Ustawodawczy powierzył Józefowi Piłsudskiemu funkcję Naczelnika Państwa do czasu uchwalenia konstytucji.
Jan Paweł II – Polacy mają co zawdzięczać Janowi Pawłowi II, do jego zasług zaliczają przede wszystkim wyzwolenie Polski , podkreślając przy tym znaczący wpływ papieża na przemiany ustrojowe w kraju, niepodległość oraz uniezależnienie się od Związku Radzieckiego , a także na integrację Polski z Unią Europejską oraz przystąpienie naszego kraju do NATO . Rodacy zawdzięczają papieżowi poprawę wizerunku Polski i jej obywateli w świecie. Jan Paweł II był godnym reprezentantem naszego kraju na arenie międzynarodowej – dzięki niemu wiele krajów w ogóle usłyszało o Polsce. Wpajał zasady etyczne oraz uczył, jak żyć, przyczyniając się jednocześnie do odnowy moralnej narodu , był najwyższym autorytetem moralnym i przywódcą duchowym , uczył szacunku, tolerancji, zrozumienia i zaufania do innych ludzi , a także uwrażliwiał na los pokrzywdzonych i potrzebujących. Polacy zawdzięczają papieżowi coś szczególnego udział w obalaniu komunizmu, zjednoczenia i społecznego pojednania Polaków, zbliżenie między różnymi wyznaniami, religiami, narodami oraz dbałość o pokój na świecie , budowanie więzi z młodzieżą , opiekę nad Polską i Polakami, umocnienie pozycji Polski w świecie.
Jan III Sobieski – król Polski od 1674 roku, dowodził wojskami polskimi pod Podhajcami i Chocimiem. Poprzez zawarcie w Jaworowie tajnego przymierza z Francją chciał uzyskać sojusznika do walki z Brandenburgią o Prusy Wschodnie i Austrią o Śląsk. Plany królewskie po części tylko pokrzyżowały walki z Turcją, które zakończyły się bitwą i traktatem pokojowym w Żórawnie. Przeciwko planom Jana III Sobieskiego wystąpiła grupa magnatów, pozostająca pod wpływami Brandenburgii i Austrii oraz Stolica Apostolska. Pod naciskiem tych sił król zawarł polsko-austriackie przymierze zaczepno-odporne, które przyniosło zwycięstwo nad Turkami pod Wiedniem oraz zobowiązywało króla, jako sygnatariusza Ligi Katolickiej, do kontynuowania wojny z Turcją. Efektem tego były dwie nieudane wyprawy przeciwko zhołdowanej przez Turków Mołdawii. Sobieski zawarł z Rosją pokój wieczysty. Należał do najwybitniejszych wodzów Rzeczypospolitej. Mecenas kultury i sztuki.
5. „Hierarchiczna struktura społeczna” oznacza podział społeczeństwa na klasy. Każdy człowiek zajmuje w niej inne miejsce i wykonuje inną pracę na rzecz społeczności. Ważną częścią struktury jest jej historyczna ciągłość oraz o tradycja, która w społeczeństwie winna być kultywowana i przekazywana kolejnym pokoleniom np.: syn rolnika powinien być rolnikiem a nie prawnikiem.
„Wysoki poziom urbanizacji” charakterystyczny jest dla krajów wysokorozwiniętych np.: kraje Europy Zachodniej, USA. Kanada, Australia, Japonia. Charakteryzują się one przestrzennym rozwojem miast oraz zmianą stylu życia na miejski.
6. Cechy społeczności prymitywnej:
– scentralizowanie władzy
– przekonanie o naturze innych jako z góry złej i przeświadczenie o konieczności kontrolowania tej natury
– przekonanie o wyższości jednych istot nad innymi
– przekonanie o naturalności dominacji i eliminacji jednych jednostek lub gatunków przez inne
– uznanie aktów nacisku, manipulacji i pozbawiania życia, jako środków niezbędnych do przeżycia lub jako „sposobu” rozwiązywania problemów
– rywalizacja płci
7. kultura w ujęciu szerszym – rozumie się zwykle to wszystko, co zostało wytworzone przez człowieka. Zasadniczym elementem kultury są wartości. Przyjmuje się, że bez wspólnego dążenia do pewnych wartości nie może istnieć żadna grupa społeczna i szersza zbiorowość. Społeczeństwo i kultura nie mogą być utożsamiane. Przez kulturę rozumie się niekiedy „całość stylów życia rozmaitych grup ludzkich, stosunków w tych grupach i postaw ich członków, a także uznawane przez nie wartości, przekonania, normy i sposoby poznawania świata”
kultura w ujęciu węższym – kultura rozumiana jest jako kultura ducha (cultura animi). W jej zakres wchodzą m.in. takie dziedziny, jak filozofia, religia, nauka, sztuka. Proces komunikowania, będący immanentną częścią każdej z tych dziedzin, zakłada umiejętność posługiwania się znakami oraz symbolami.
„Pałac Kultury i Nauki” – ujęcie szersze
„Ministerstwo Kultury” – ujecie węższe
„Instytut Kultury Materialnej PAN” – ujęcie szersze
„budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej” – ujęcie węższe
8. Nie ma cywilizacji bez kultury natomiast istnieją kultury na poziomie niższym niż cywilizacja.
9. kultura materialna: wszelkie wytwory człowieka: obraz, rzeźba, maszyny
kultura duchowa: malarstwo, muzyka, sztuka kulinarna
Kultura materialna służy zaspokojeniu energii, natomiast kultura duchowa służy zaspokajaniu informacji.
10. akty twórcze – obraz, symfonia, rzeźba
akty instynktowne – tradycja, religia, podania
akty rutynowe – modlitwa, kulinaria, poglądy
11. Nowela którą ułożyła w głowie Ewa nie przekazana nikomu w mowie ani w piśmie nie jest wytworem kultury. Dopiero po powrocie z bezludnej wyspy, jeśli opowie ją komuś bądź spisze stanie się to wytworem kultury.
12. a – jedzenie, ubrania, łóżko
b – silniki, maszyny, broń
c – malarstwo (obraz), sztuka kulinarna (kanapka), muzyka (płyta CD)
d – radio, prasa, telewizor
13. Moim zdaniem totemy i talizmany należą do kultury, są wytworem człowieka oraz przedmiotem wierzeń. Totem należy do kultury materialnej natomiast talizman do kultury duchowej.
14. Both definitions have something in common. Namely, in both cases mentioned is that the creation of material culture to satisfy human needs for example: medicine or clothes.
15. material culture: clothing, food, advertising
spiritual culture: the art of cooking, the patterns of behavior, slavery
MSK-St
Na poczatku chcialabym przeprosic, ze dopiero teraz wysylam odpowiedzi ale jezeli Pan pamieta jestem aktualnie na praktykach za granica. Rozmawialam z panem na ten temat.
Ad.1
Szlachta polska pod zaborami nie miala zadnych praw. „ex-szlachice” znaczy to ze nie sa juz nikim waznym w hierchii i ze sa tak samo traktowani jak zwykli chlopi.
Ad.3
1)
Adam Mickiewicz
Jak Mateyko
Henryk Sienkiewicz
Jan Pawel II
Lech Wałęsa
2)
Mikołaj Kopernik
Abraham Stern
Maria Skłodowska-Curie
Jan Paweł II
Lech Wałęsa
Ad. 5
Hierarchia spoleczna
Hierarchia społeczna, hierarchia dominacyjna – społeczna przewaga pojedynczych osobników nad innymi, oparta na dominacji socjalna struktura grupy osobników tego samego gatunku przebywających na wspólnym terytorium, zmierzająca do zapewnienia osobnikom dominującym łatwiejszego dostępu do zasobów.
Termin hierarchia społeczna odnoszony jest zwykle do społeczności ludzkich, natomiast w odniesieniu do pozostałych gatunków socjalnych stosuje się najczęściej termin hierarchia dominacyjna.
Organizacja grupy społecznej opiera się na trwałych relacjach agresywno – uległych pomiędzy osobnikami. Hierarchia ustala się podczas wstępnych kontaktów pomiędzy osobnikami, w wyniku powtarzanych gróźb i pojedynków. Ustalenie się hierarchii społecznej zapobiega rozpadowi grupy. Ewentualne starcia pomiędzy osobnikami przy pierwszych kontaktach doprowadzają do ustalenia relacji i w ten sposób zapobiegają dalszym konfrontacjom. Agresja i potrzeba dominacji poszczególnych osobników jest konfrontowana z interesem całej grupy lub poszczególnych podgrup, w stopniu proporcjonalnym do więzi pomiędzy ich członkami.
Wysoki poziom urbanizacji
W ujęciu socjologicznym miasto traktowane jest jako miejsce przeciwstawne obszarom wiejskim, ze względu na styl życia i powiązane z nim takie cechy jak: przestrzenna segregacja mieszkańców, bezosobowe relacje społeczne, racjonalność działań i pojawianie się anomii. Te założenia wprowadzone zostały przez działającego w szkole chicagowskiej Louisa Wirtha w roku 1938. Zbudowane one zostały na badaniach miast amerykańskich w okresie przedwojennym, a następnie przyjęto je jako uniwersalne[. Jednak częściowo model biegunowy (miasto-wieś) zaczął być odrzucany w latach 50. XX wieku, wraz z badaniem procesów urbanizacji w krajach Trzeciego Świata, jak i w krajach rozwiniętych. Głownie odrzucono jego założenie, że wielkość, gęstość i heterogeniczność społeczności, rozumiane jak trzy główne cechy miasta, będą korelować z innymi cechami, a także stwierdzono, że nie tylko na obszarach wiejskich, ale i w wielkich miastach grupy pierwotne odgrywają ważne role w życiu społecznym
Ad 6
1. Wychowanie oparte na rywalizacji, podporządkowaniu, karze i nagrodzie
2. Rozwój handlu na szeroka skalę rozwiniętego dla zysku
3. Dążenie do technologicznej dominacji nad innymi
4. Uznanie aktów nacisku, manipulacji i pozbawiania życia, jako środków niezbędnych do przeżycia lub jako „sposobu” rozwiązywania problemów
5. Rywalizacja płci
6. Przeświadczenie, że jednym z celów istnienia jest prokreacja
7. Scentralizowanie władzy
8. Sprowadzenie duchowości do form zinstytucjonalizowanej religii opartej na bezdyskusyjnych dogmatach
9. Przekonanie o naturze innych jako z góry złej i przeświadczenie o konieczności kontrolowania tej natury
10. Przekonanie o wyższości jednych istot nad innymi
Ad 8
Nie kazdy element kultury jest elementem cywilazcji, poniewaz cywilizacja tylko w przyblizeniu oznacza to samo co kultura. Cywilazcja obejmuje tylko materialna i uzytkowa strone kultury. Cywilazacja nie obejmuje regionow malo rozwinietych.
Kazdy elemt cywilazji jest elementem kultury. Najbardzie odnosi sie do materialnej strony kultury tj. badania naukowe.
Ad. 7
Palac Kultury i Nauki
Ministerstwo Kultury
Instytut Kultury Materialnej PAN
budownictwo Biskupina nalezy do kultury luzyckiej
Ad. 9
Kultura materialna: most, pociąg, autobus, samolot, rzeźba
Kultura duchowa: modlitwa,teoria Einsteina, podawanie ręki, zasłanianie ust w czasie kaszlu
Ad. 13
Totemy i talizmany naleza do wytworow kultury. I jest to kultura materialna.
Szanowny Panie Profesorze
student: Zbigniew Kozłowski
grupa: GW01
adres e-mail: zbyszek548@wp.pl
Odpowiedź na pytanie nr Ad 1.1.
Okres zaborów jest niewątpliwie trudnym czasem dla szlachty polskiej. Można tak stwierdzić, ponieważ większość przywilejów szlacheckich zostało zabranych przez zaborców. W tym okresie zmieniło się prawo dla Polaków, np. weszła w życie wprowadzona ustawa uwłaszczeniowa. Zdarzały się przypadki, że np. gospodarstwa dworskie bankrutowały. Zachodziły wówczas zmiany w strukturze ówczesnego społeczeństwa. W wymienionym wierszu użyto wyrażenia „ex” przed słowem „szlachcice”. Według mnie znaczy to, że ten człowiek (ex-szlachcic) jest dawnym szlachcicem. To osoba, która była kiedyś szlachcicem, natomiast teraz już nie jest lub straciła istotnie na znaczeniu (z przyczyn wymienionych wyżej).
Odpowiedź na pytanie nr Ad 1.2.
Autor wiersza „Pieśń o ziemi naszej” żył i tworzył utwory w okresie modernizmu. W tym dziele mowa jest, np. o kawiarniach w Krakowie. Należy tutwj wspomnieć, że właśnie te miasto było głównym ośrodkiem secesji (stylu europejskiego w sztuce, zaliczanego w ramy modernizmu) w Polsce. W naszym kraju powstała również nowa odmiana modernizmu, tj. „Młoda Polska”. W Krakowie życie kulturalne rozwijało się dość swobodnie. Uważa się, że te miasto jest polską kolebką modernizmu. Myślę więc, że spacerując ulicami Krakowa lub będąc w kawiarni można było zauważyć wielu różnych artystów. Uważam więc, że użyte we wspomnianym wierszu wyrażenie „cud-bohema” odnosi się do środowiska artystów, którzy byli np. w kawiarni (cały czas można było, zauważyć te osoby). Dzieła tych artystów były tworzone w nowym stylu, nowatorskie – stąd wydawać się mogło, że twórcy i ich dzieła są cudowne. Natomiast słowo „bohema” odnosi się do wyrazu „cyganeria” – dotyczące środowiska artystów.
Odpowiedź na pytanie nr AD 1.3
Grupa nr 1: Kazimierz Wielki,Jan Długosz, Jan Kochanowski, Ignacy Krasicki, Cyprian Norwid
Grupa nr 2: Mikołaj Kopernik, Henryk Sienkiewicz, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II, Lech Wałęsa.
Odpowiedź na pytanie nr AD 1.4.
Wybrałbym postacie, które miały największy wpływ na historię.
Bolesław Chrobry, Otton III, Mikołaj Kopernik, Albrecht Hohenzollern, Jan III Sobieski, Immanuel Kant, Otto Bismarck, Józef Piłsudski, Konrad Adenauer, Jan Paweł II
Odpowiedź na pytanie nr Ad 2.5.
Pierwszy zwrot odnosi się do tego, że społeczeństwo jest zbudowane na zasadzie hierarchiczności. Można powiedzieć, że każdy człowiek (jako jednostka) zajmuje w niej inne miejsce.Wykonuje też inną pracę (na rzecz tego społeczeństwa). Przykłady hierarchicznej struktury społeczeństwa: zawody:lekarz i pielęgniarka (w szpitalu), dyrektor szkoły i nauczyciel, prezes firmy i sekretarka, kierownik firmy i jej zwykły
pracownik.
Wysoki poziom urbanizacji.
przykłady: gdy współczynnik urbanizacji w danym państwie jest powyżej 60%,
gdy liczba ludności (w danym państwie) żyjącej w mieście, przekracza znacznie liczbę ludności żyjącą na wsi, w tym kraju. Przykłady takich krajów: Kanada, Australia.
Odpowiedź na pytanie nr AD 2.6.
Przykłady cech: niesubordynacja, odrzucenie podziału, np. na pana i poddanego, brak hierarchicznej struktury społecznej, dominuje w niej ustna tradycja ( nieznajomość pisma),przywiązanie do idei równości (w sferze ekonomicznej i politycznej), duża ilość wolnego czasu, brak specjalizacji pracy, dominująca rola gospodarki myśliwsko-zbierackiej, izolacja od wysoko rozwiniętych kultur, silne poczucie więzi społecznej, używanie prymitywnych narzędzi pracy, społeczność żyjąca w małej wsi.
Odpowiedź na pytanie nr AD 2.7.
„Pałac Kultury i Nauki” – słowo kultura w szerokim znaczeniu,
„Ministerstwo Kultury” – w szerokim znaczeniu,
„Instytut Kultury Materialnej PAN” – w wąskim znaczeniu,
„budownictwa Biskupina należy do kultury łużyckiej” – w wąskim znaczeniu.
Odpowiedź na pytanie nr AD 2.8.
1. Czy każdy element kultury jest elementem cywilizacji?
Odpowiedź: nie – gdyż nie każda kultura (np. kultura Aborygenów) jest utożsamiana z cywilizacją. Wspomniana kultura Aborygenów nie jest cywilizacją. Społeczności słabo rozwinięte, które posiadają swoją kulturę, nie są cywilizacją.
2. Czy każdy element cywilizacji jest elementem kultury?
Odpowiedź: nie – gdyż termin „cywilizacja” nie obejmuje społeczności słabo rozwiniętych, np. takich, które nie potrafią budować miast.
Odpowiedź na pytanie nr AD 3.9.
Przykłady wytworów kultury materialnej: sukienka, łańcuszek, bransoletka.
Przykłady wytworów kultury duchowej: sukienka, łańcuszek, bransoletka.
Przykłady na podstawie: „Material culture, getting and spending.”
Odpowiedź na pytanie nr Ad 3.10.
Przykłady aktów twórczych instynktownych: napisanie po raz pierwszy pamiętnika, namalowanie (po raz pierwszy) obrazu, zrobienie ( pierwszy raz) rzeźby artystycznej.
Przykłady aktów twórczych rutynowych: napisanie kolejnego wierszu, ugotowanie kolejnej zupy, napisanie kolejnego artykułu w gazecie.
Odpowiedź na pytanie nr AD 3.11.
Według mnie w momencie, gdy Ewa zakończyła układania myśli w głowie – nie zaistniał wtedy wytwór kultury. Wyspa była bezludna – wspomniana osoba nie przekazała nikomu swoich myśli, pomysłów – nikt o nich nie wie. Wymyślona nowela nie została nigdzie spisana i nikt nie wie, że taka powstanie.
Odpowiedź na pytanie nr AD 3.12.
Przykłady (a): zapałki, zapalniczka, olej roślinny.
Przykłady (b): ubranie, kanister na paliwo, podpałka, np. do grilla.
Przykłady (c): książka, gazeta, ulotka informacyjna.
Przykłady (d): notes, zeszyt, dysk twardy (pamięć) do komputera.
Odpowiedź na pytanie nr AD 3.13.
Według mnie totemy i talizmany należą do wytworów kultury. Należą one do wytworów kultury duchowej.
Odpowiedź na pytanie nr AD 3.14 .
I have read these two definitions of material culture. I compared these definitions – in accordance with the command (question number 14). I think they are similar. Their content is consistent. They speak about the needs of people. They talk about material things. The man produces these goods, because he needs them to life. I believe that these determine the material culture are compatible. It is my view on this subject.
Odpowiedź na pytanie nr AD 3.15.
The same product can belong to the material culture and spiritual culture. Are my examples: dress, bracelet, chain. I think that these examples belong to these two aspects of culture. These are tangible goods. Created by a man – he had such a need. They are often works of art (they have special values for the arts). They have a beautiful, unique look. They may be new, unique design. Therefore, these products belong to the material and spiritual culture. This is just my opinion.
Myślę, że termin nadesłania pracy domowej nie został jeszcze przekroczony, ale jeśli mylę się – to przepraszam i spróbuję wyjaśnić tę okoliczność. Wysłałem tę pracę wcześniej w formie komentarza na stronie: „European Rationalism An Academic Blog Edited by Witold Marciszewski”, ale na wszelki wypadek wysyłam jeszcze raz.
Z wyrazami szacunku
Zbigniew Kozłowski
Jan Popławski, stosunki międzynarodowe, 14665
1) W wierszu Boya pt. „Pieśń o ziemi naszej” wyrażenie „ex-szlachice” odnosi się do polskiej zubożałej szlachty, która pod zaborami straciła znaczenie i w chwili obecnej tj. czasach współczesnych autorowi „topi” swoje smutki w alkoholu.
2) Wyrażenie „cud-bohema” w tym samym wierszu nie jest odniesieniem pozytywnym lecz raczej krytyką sposobu bycia ówczesnych artystów oderwanych od życia codziennego.
3)Jan Długosz, Mikołaj Kopernik, Maria Skłodowska-Curie, Witold Lutosławski, Lech Wałęsa,
lista druga: 1)Wit Stwosz, Mikołaj Kopernik, Jan III Sobieski, Immanuel Kant, Józef Piłsudski
4) Bolesław Chrobry- pierwszy król Polski, Otton III- zjazd gnieźnieński, Wit Stwosz- ołtarz w kościele Mariackim, Otto Bismarck- zjednoczenie Niemiec i polityka socjalna, Jan Paweł II- Papież i dokonania ekumeniczne.
5) „hierarchiczna struktura społeczna” – taka z której można wyróżnić poszczególne szczeble „ważności” strukturę społeczną zależną od siebie i polegającą na tym, że warstwy położone wyżej w hierarchii posiadają większe uprzywilejowania.
„wysoki poziom urbanizacji”- jest to określenie związane z infrastrukturą czyli budownictwem, siecią dróg itd… Nie można powiedzieć tego np. o plemionach mieszkających w dzunglii
6) Społeczeństwa prymitywne charakteryzuje brak związku z państwem a właściwie to brak jakichkolwiek państw rozumianych w sposób dzisiejszy. Społeczeństwa takie dzielą się na trzy kasty: kapłanów, wojowników i wytwarzających dobra
7) kultura szersza: „Ministerstwo Kultury”, „budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej”
kultura węższa: „Pałac Kultury i Nauki”, „Instytut Kultury Materialnej PAN”
8) Oczywiście, że każdy element cywilizacji jest elementem kultury, natomiast nie każdy element kultury zaliczamy do elementu cywilizacji gdyż do kultury zaliczamy wszystko co zostało wytworzone przez człowieka, natomiast cywilizacja zaczyna się od pewnego okresu rozwoju kulturalnego tj. ściśle związane z budową miast i państwowości.
Pozdrawiam Pana Profesora, niestety ze względu na późną porę jestem zmuszony zakończyć ciąg dalszy postaram się przesłać jutro.
Jan Popławski, stosunki międzynarodowe, 14665 (ciąg dalszy poprzedniej publikacji)
9) Kultura materialna- budynek, samochód, most; niematerialna- utwór muzyczny, powieść, wiersz. Takich określeń dokonuję na podstawie swoich odczuć i dlatego za kulturę materialną uważam coś czego można dotknąć z czego można skorzystać w sposób fizyczny, natomiast za kulturę niematerialną odbieram wszystko to co przynosi „korzyści” duchowe, bo o ile np. powieść czy wiersz muszą być na czymś zapisane (kultura materialna: książka, kartka itp) to sam przekaz jaki niosą odnosi się do kultury niematerialnej
10) akty rutynowe są aktami wykonywanymi przez nas codziennie bez zastanowienia np. chodzenie, siadanie, bieganie itp; instynktowne to takie, które wykonujemy bez naszej świadomości np. gdy leci coś w kierunku naszej twarzy instynktownie zamykamy oczy, gdy się sparzymy machamy ręką, padając wystawiamy ręce przed siebie; akty twórcze są aktami wykonywanymi z premedytacją w celu osiągnięcia określonego celu np: pisanie powieści, wymyślanie nowych konstrukcji, malowanie obrazów.
11) Dla niej na tej wyspie na pewno tak, ale wytworem kultury w znaczeniu ogólnym ten utwór stanie się dopiero po publikacji dla innych osób.
12) bezpośrednio zaopatrzeniu w energię: chleb, wędliny, mleko itd; pośrednio zaopatrzeniu w energię: piekarnik, kuchenka gazowa, mąka; bezpośrednio zaopatrzeniu w informację: książki, gazety, czasopisma itp; pośrednio zaopatrzeniu w informację: komputer, telewizor, radio itp.
13) Oczywiście talizmany i totemy są częścią kultury. Totemy mają znaczenie religijne, natomiast talizmany są częścią „kultury magicznej” czyli są odzwierciedleniem człowieka w magię i złe moce co w jakiejś części jest powiązane z religią.
14) oczywiści definicje są zbieżne i Merriam-Webster trafnie to ujmuje.
Pozdrawiam
Szanowny Panie Profesorze
Kultura duchowa a kultura materialna.
Ad § 1.
1. W okresie Młodej Polski (około 1890-1905) przy jednoczesnej radykalnej zmianie poglądów na istotę sztuki nastąpiły ogromne przeobrażenia we wszystkich płaszczyznach życia: nastepuje gwałtowny skok demograficzny ( i w Europie, i na ziemiach polskich), na wielką skalę dokonuje się postęp techniczny (rozwój komunikacji, kolej żelazna, telefon, telegraf), wielkie osiągnięcia naukowe spowodowały zmianę poglądów na świat i na jego istotę. Równolegle następują ogromne przemiany społeczne, które niesie ze sobą kapitalizm: rozpadają się stare struktury społeczne. Następuje szybka urbanizacja na skutek rozwoju przemysłu. Wskutek migracji społeczeństwa tworzą się wielkie skupiska miejskie. Migruje ludność ze wsi i dworów szlacheckich, rośnie w siłę mieszczaństwo. Uważam więc, że takich „ex-szlachciców” snujących się po ulicach miast miał na myśli poeta w wierszu.
2. Pokolenie młodopolskie wkraczało na arenę w sytuacji wyraźnego konfliktu z pokoleniem poprzednim-pozytywistami. Rodzi się nie tylko spór ideowy „ze starymi”, następuje wyraźna obrona duchowości i przeciwstawianie jej materializmowi oraz obrona wartości sztuki. Jednocześnie rodzi się konflikt artysty ze społeczeństwem, pojawia się satyryczne spojrzenie na niektóre środowiska Krakowa. Jest to spór 2 systemów wartości społecznych : artyści uważali się za reprezentantów wyższych wartości, których społeczeństwo nie rozumie. Powstaje koncepcja jednostki wybitnej, artysta to geniusz obdarzony niezwykłą siłą woli, dzięki której może wykraczać poza społeczne normy. Cechuje go nadprzeciętna wrażliwość, zdolność odczuwania bólu, radości, intensywne przeżywanie stanów emocjonalnych. Geniusz artysty objawia się w chorobie, szaleństwie, ale przede wszystkim w sztuce. Tylko pełna swoboda dawała artyście gwarancję rozwoju duchowego. Powstały luźne ugrupowania ludzi sztuki zwane cyganerią – bohemą, mające często przywódców, demonstrujące swoim zachowaniem, stylem życia dezaprobatę, a wręcz pogardę dla wszelkich społecznych norm i konwenansów np. życie z dnia na dzień, pogarda dla stabilizacji, wyzywające stroje itp. Bohema do bunt przeciw mieszczanom, przeciw zakłamaniu, obłudnej moralności, przeciw codzienności i bylejakości. Wśród konserwatywnych mieszczan wywoływało to plotki , ale głównie zgorszenie. Romantyczny salon zastąpiły kawiarnie ( o których pisze w wierszu Boy) i były to ośrodki życia towarzyskiego i umysłowego, gdzie spotykały się grupy literatów i artystów ( cud-bohema) tworzących i kultywujących własny, artystyczny styl życia. Dodatkowo należałoby zauważyć, że Boy będąc na stypendium w Paryżu ( studia lekarskie) był zachwycony nie tylko nowinkami medycznymi, ale i specyficzną atmosferą miasta, zadymionymi kawiarenkami, stylem ubioru artystów-cyganów oraz literaturą francuską – być może w wierszu to też było nawiązanie do tego specyficznego klimatu.
3. W mojej ocenie spośród wymienionych nazwisk:
osoby wybitnie zasłużone dla kultury rodzimej to:
1 – Jan Kochanowski ( 1530 – )
2 – Adam Mickiewicz ( 1798 – )
3 – Jan Matejko ( 1838 – )
4 – Henryk Sienkiewicz ( 1846 – )
5 – Witold Lutosławski ( – )
osoby szczególnie zasłużone dla kultury ogólnoludzkiej to:
1 – Paweł Włodkowic – ( 1370 – )
2 – Mikołaj Kopernik ( 1473 – )
3 – Maria Skłodowska-Curie ( 1867 – )
4 – Jan Paweł II ( 1920 – )
5 – Aleksander Wolszczan ( 1946 – )
choć osobiście uważam, że równie dobrze na tej liście powinny znaleźć się inne osoby, które wniosły ogromny wkład w kulturę polską i ogólnoludzką.
4. Z uwagi na to, że wszystkie wymienione postaci były to indywidualności nadprzeciętne dane biograficzne winny byłyby być w podręcznikach dużo obszerniejsze, w mojej ocenie należałoby zwrócić uwagę na:
Bolesław Chrobry – pierwszy koronowany król Polski, popierał akcje misyjne Wojciecha Sławnikowica a jego męczeńską śmierć i kanonizację wykorzystał do celów politycznych, doprowadzając na tzw. zjeździe gnieźnieńskim do utworzenia polskiej metropolii kościelnej w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu i tym samym do potwierdzenia pełnej samodzielności Polski przez cesarza Ottona III,
Otton III – władca niemiecki z dynastii Ludolfingów, król Niemiec od 983, cesarz rzymsko-niemiecki od 996 roku, dążył do ustanowienia w Rzymie cesarskiej stolicy i budowy uniwersalnej władzy cesarskiej na wzór antycznego imperium rzymskiego, uznał Bolesława Chrobrego za przyjaciela Świętego Cesarstwa Rzymskiego i niezależnego władcę, cesarz Otton wyróżnił go dając mu włócznię św. Maurycego i gwóźdź z Krzyża Pańskiego, przy czym cesarz założył mu na głowę swój diadem cesarski. Bolesław podarował Ottonowi relikwiarz św. Wojciecha i chorągiew triumfalną,
Jan Długosz – kronikarz, historyk, twórca średniowiecznej historiografii europejskiej, autor licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła „Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego” obejmującego historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480 roku,
Erazm Ciołek – mnich, polski fizyk, matematyk, filozof, optyk, twórca podstaw psychologii spostrzegania i wiedzy psychologiczno-psychiatrycznej, dyplomata międzynarodowy,
Paweł Włodkowic – obrońca interesów Polski w sporze z Krzyżakami, głosił tezę o możliwości współistnienia państw chrześcijańskich i pogańskich,
Wit Stwosz – niemiecki rzeźbiarz, który osiedlił się w Krakowie, twórca Ołtarza Mariackiego i wielu innych dzieł sztuki,
Mikołaj Kopernik – wielki astronom, matematyk, prawnik, ekonomista, wojskowy, lekarz, tłumacz – człowiek Renesansu. Twórca heliocentrycznej teorii świata,
Zygmunt Stary – król Polski i Wielki Książe Litewski, strateg prowadzący wojny z Krzyżakami, zakończone traktatem krakowskim i hołdem pruskim, który zapewnił powrót Prus Książęcych do Polski, wielki mecenas sztuki,
Albrecht Hohenzollern – ostatni Mistrz Zakonu Krzyżackiego, złożył hołd lenny Zygmuntowi Staremu, lojalny lennik, wielkie zasługi dla szkolnictwa i działalności naukowej,
Jan III Sobieski – wielkie zasługi dla obrony chrześcijaństwa w Europie, wielki: strateg, wojskowy, dowódca, przeprowadził reformę armii i państwa, mecenas kultury,
Fryderyk Wielki – król Prus, stworzył najpotężniejsze państwo w Europie, główny wnioskodawca podpisania traktatu rozbiorowego Rzeczypospolitej,
Józef Aleksander Jabłonowski – historyk, mecenas sztuki, twórca pierwszego atlasu ziem polskich,
Immanuel Kant – filozof niemiecki, twórca własnej filozofii, dał początek idealizmowi niemieckiemu,
Samuel Linde – polski leksykograf, wybitny językoznawca, bibliotekarz,
Otto Bismarck – Żelazny Kanclerz Rzeszy Niemieckiej, przyczynił się do zjednoczenia Niemiec, jawny wróg Polaków „wytępić…”,
Józef Piłsudski – Pierwszy Marszałek Polski od marca 1920 r., twórca sanacji, genialny dowódca, strateg, polityk, wizjoner,
Róża Luksemburg – działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego, feministka, pacyfistka stojąca na stanowisku, że I wojna światowa służyła tylko i wyłącznie kapitalistom,
Władysław Gomułka – polityk, działacz komunistyczny, zawarł układ z RFN o zachodnich granicach Polski (1970),
Konrad Adenauer – niemiecki polityk, prawnik, Kanclerz RFN, zwolennik zjednoczenia Niemiec, nie uznał granic na Odrze i Nysie Łużyckiej,
Willy Brandt – laureat pokojowej Nagrody Nobla (1971), współtwórca układu o normalizacji stosunków z ZSRR i Polską,
Jan Paweł II – Wielki Papież i Człowiek, Polak, poeta, poliglota, aktor, filozof, mistyk, dramaturg, postać wybitna w każdej dziedzinie życia, zwolennik ekumenizmu,
Karl Dedecius – niemiecki tłumacz urodzony w Łodzi, współczesny popularyzator kultury polskiej i rosyjskiej.
Ad § 2.
5. „Hierarchiczna struktura społeczna” – społeczeństwo jest zbiorem różnorodnych jednostek,które posiadają różne cechy: część z nich ma cechy przywódcze,silniejsze,dominujące, a pozostali słabsi z uwagi na prerdyspozycje podporządkowani zostali im, uznają ich zwierzchność i pomimo, że mogą nie zgadzać się w drobiazgach, wykonują polecenia odgórne. Nierówności mają charakter naturalny, a pozbawione hierachii społeczeństwo nie mogłoby dobrze funkcjonować. Ustalenie hierachii zapobiega rozpadowi grupy a z drugiej strony służy jej wzmocnieniu.Dzięki istniejacemu układowi warstw, klas społecznych możliwe jest sprawne funkcjonowanie społeczeństwa, jest podział ról, obowiązków, każdy zna swoje miejsce, czując presje wykonuje solidnie nałożone obowiązki a wszystko układa się w jedną całość i służy ogółowi. Taką strukturę mieli Majowie: ich kultura, wierzenia,obyczaje w połączeniu z relacjami społecznymi , podziałem i dobrą organizacją pracy doprowadziło do powstania już w odległych czasach cywilizacji, która zadziwia swoją potęgą do dziś.
Przeciwieństwem są struktury prymitywne, gdzie jedynie poszczególne grupy toczą między sobą wojny o przywództwo, gdzie nie ma hierachii ważności, a „każdy jest panem”, gdzie nie ma podziału ról,pracy, obowiązków, gdzie walki plemienne i kultura nie wychodzi poza ramy prymitywności. Społeczeństwa takie nie mają szans na rozwój, nie powstanie w takich warunkach cywilizacja na wyższym poziomie (plemiona afrykańskie, które do dziś są jeszcze czasem dopiero odkrywane lub np. Aborygeni, którzy zatrzymali się na etapie plemienia i ich wierzeń i obyczajów).
„Wysoki poziom urbanizacji” – świadczy o wysoko rozwiniętej cywilizacji. Urbanizacja to rozwój miast i obszarów podmiejskich a tym samym wzrost liczby ludności miejskiej. Stopień poziomu urbanizacji to procentowy stosunek ilości ludności miejskiej do ogółu ludności kraju, im wyższy, tym państwo jest bardziej rozwinięte, a tym samym bogatsze, ma większą pozycję na świecie a w państwie społeczeństwu żyje się lepiej, dostatniej. Pozytywne zjawiska, związane z istnieniem wielkich miast to m.in. możliwość uzyskania pracy i miejsca zamieszkania, różnorodne oferty pracy, edukacji- możliwość zmiany zawodu, podwyższania kwalifikacji, istnienie służby zdrowia, szkolnictwa, ośrodkówkulturalnych, naukowych, handlowych, finansowych i ubezpieczeniowych, szybkie komunikowanie się mieszkańców ale są i negatywne: wzrost przestępczości i patologii społecznej (alkoholizm, narkomania),nasilający się brak poczucia bezpieczeństwa ludności, wzrost liczby bezdomnych, przeciążenie komunikacji miejskiej i związane z tym utrudnienia w życiu mieszkańców (korki), powstawanie dzielnic biedoty, brak miejsc parkingowych, wzrost kosztów związanych z budownictwem mieszkaniowym, powstawanie „subkultur”, gromadzenie wielkich ilości odpadów komunalnych i przemysłowych oraz trudności związane z ich składowaniem, deficyt wody.
6. Cechy społeczności prymitywnej: obyczaje, wierzenia, relacje społeczne, proste narzędzia.
7. Pałac Kultury i Nauki – znaczenie węższe (jako budynek, gmach)
Ministerstwo Kultury – znaczenie węższe ( dział, resort gospodarki)
Instytut Kultury materialnej PAN – znaczenie węższe ( instytucja)
Budownictwo Biskupina należy do kultury Łużyckiej – znaczenie szersze ( jako ogół cech
Kultury łużyckiej)
8. Nie każdy element kultury jest elementem cywilizacji.
Każdy element cywilizacji jest elementem kultury.
Ad § 3.
9. Przykłady wytworów kultury materialnej:
1 – zbiór norm Kodeks karny
2 – obraz Dama z łasiczką
3 – utwory muzyczne np. mazurki Chopina
Przykłady wytworów kultury duchowej:
1 – teria naukowa
2 – dzieło sztuki
3 – wzory myślenia i postępowania
10. Akty twórcze:
1 – natchnienie u poety powoduje, że tworzy on dzieło literackie , wiersz
2 – muzyk słysząc melodie zapisuje ją w postaci utworu nuzycznego , partytura
3 – rzeźbiarz pod wpływem chwili tworzy dzieło, rzeźbę
Akty instynktowne ( rutynowe):
1 – gdy dokucza chłód – ubieramy się
2 – gdy jesteśmy głoni – jemy
3 – gdy jestesmy zmęczeni odczuwamy potzrebe odpoczynku – leżymy, śpimy
11. Nowela Ewy nie została zapisana na żadnym nośniku, nie przekazana nikomu w mowie lub piśmie nie jest produktem kulturowym. Kultura duchowa (niematerialny wytwór kultury) stanie się takim tworem, gdy się zmaterializuje.
12. Osiągalne w sklepach produkty służące:
a) bezpośrednio zaopatrzeniu w energię: wegiel, ropa naftowa, benzyna
b) pośrednio zaopatrzeniu w energię:pokarm,ubrania,sokowirówka
c) bezpośrednio zaopatrzeniu w informację:internet,książka,czasopismo
d) pośrednio zaopatrzeniu w informację: telewizor,komputer,lornetka
13. Totemy i talizmany należą do wytworów kultury materialnej.Ich powstanie poprzedzone zostało wierzeniami religjnymi, albo sprawami „duchowymi”, to tak jakby twór kultury duchowej zanurzony został w materii.
Z wyrazami szacunku
Michał Wawrzeniuk
Szanowny Panie Profesorze,
poniżej przedstawiam swoje odpowiedzi na zadane przez Pana zagadnienia.
Ad 1.
Szlachta polska była uprzywilejowaną grupą społeczną. Przywileje przyczyniły się do wewnętrznego zróżnicowana szlachty polskiej od wyższej – magnaterii, arystokracji, do szlachty niższej. Można powiedzieć, że dzięki uzyskaniu sporych przywilejów, nadawanych szlachcie przez królów Polskich, powstał stan szlachecki. Uzyskane przywileje zagwarantowały dominującą pozycję w państwie tej grupie społecznej, zarówno polityczną i gospodarczą, a także znacznie lepszą w porównaniu do innych stanów pozycję prawną. Rozbiory Polski, prowadzona przez zaborców polityka wobec narodu polskiego, hulaszczy tryb życia, życie ponad stan, nieumiejętność oszczędnego i rozsądnego zarządzania posiadanymi majątkami sprawiło, że wielu szlachciców utraciło swoje majątki, pozycje, przywileje. Niemałe znaczenia ma tu również uwłaszczenie chłopów, rozwój inteligencji i mieszczaństwa. Stąd nazwanie „ex szlachcice” na szlachtę, która utraciwszy swoje przywileje i pozycje w społeczeństwie nie potrafiła odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
ad.2
Bohema artystyczna – określenie powstałe w II połowie XIX wieku na 'cyganów’, którzy, jak myślano, pochodzili z Czech, więc Bohemii jak Francuzi nazywali ten kraj. Oznacza luźne ugrupowanie artystów prowadzących nieregularne, indywidualistyczne, niekiedy ekscentryczne życie, będące protestem przeciwko normom społecznym, konwenansom, obowiązującym poglądom estetycznym. Nieodzownym atrybutem cyganerii stały się obszerne, czarne peleryny, duże berety lub kapelusze z szerokim rondem. Byli to dekadenci nie widzący sensu swego istnienia i nie wierzący w kulturotwórczą siłę mieszczaństwa. Uważali się oni bowiem za lepszych, uduchowionych ludzi, którzy stali wyżej od mieszczan. Artyści modernizmu nie ulegali konwenansom, celowo szokowali innych. Agresywnie odnosili się do norm wartości i postępowania. Podkreślali swą inność, za pomocą stylu bycia, języka, stroju, kwestionowali reguły społeczne. Głównymi ośrodkami życia literacko-artystycznego skupiającymi twórców były redakcje gazet oraz kawiarnie. Miejsca te stały się ośrodkami życia towarzyskiego, artystycznego, kulturalnego w najszerszym znaczeniu tego słowa. Ważnymi miastami na intelektualnej mapie kraju stały się nazywany przez Boy-Żeleńskiego „lewobrzeżnym Paryżem” Kraków, Lwów, także Zakopane. Sprzeciw wobec rzeczywistości, nietuzinkowe zachowania spowodowały, że bohema prowadziła życie bogate, towarzyskie i twórcze. stąd też określenie „cud bohema”.
ad.3.
Osoby według mnie wybitnie zasłużone dla kultury polskiej. Muszę przyznać, że wybór był bardzo trudny, gdyż lista nazwisk jest bardzo wybitna.
Kazimierz III Wielki ur. 30-IV-1310
Jan Kochanowski –ur. 1530 r
Hugo Kołłątaj – ur. 01-VI-1750
Stanisław Staszic – ur. XI 1755
Adam Mickiewcz – ur. 24-XII-1798
Osoby zasłużone dla kultury ogólnoludzkiej
Mikołaj Kopernik – ur.19-II-1473
Maria Skłodowska Curie – ur.07-XI-1867
Bronisław Malinowski – ur. 07-IV-1884
Jan Paweł II – ur.18-V-1920
Aleksander Wolszczan – ur.29-IV-1946.
ad.4
Bolesław Chrobry – pierwszy koronowany król Polski, doprowadził do potwierdzenia pełnej samodzielności Polski, przez cesarza Ottona III.
Otton III – cesarz rzymsko-niemiecki, dążył do ustanowienia w Rzymie swojej cesarskiej stolicy i budowy uniwersalnej władzy cesarskiej na wzór antycznego imperium rzymskiego, uznał niezależność Polski.
Jan Długosz – kronikarz, polski historyk, twórca jednego z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej, duchowny, geograf, dyplomata; wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka. Autor licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła „Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae” (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego).
Erazm Ciołek – Witelon, mnich, polski fizyk, matematyk, filozof, optyk, twórca podstaw psychologii spostrzegania. Jest uznawany za twórcę podwalin wiedzy psychologiczno-psychiatrycznej i psychopatologicznej. Witelon po zajął się także działalnością dyplomatyczną: brał udział w soborze powszechnym w Lyonie w 1274 r., był posłem księcia Henryka IV Probusa do papieża Jana XXI oraz służył czeskiemu królowi Przemysłowi Ottokarowi II.
Paweł Włodkowic – uczony, prawnik, pisarz religijny i prawno-polityczny, obrońca interesów Polski w sporach z Krzyżakami. Opowiadał się w nim za prawem pogan do zachowania własnej tożsamości politycznej i zdecydowanie przeciwko nawracaniu ich siłą, potępiając ówczesną politykę krzyżacką. Jeden z czołowych zwolenników koncyliaryzmu. W znacznym stopniu swoimi wystąpieniami przyczynił się do wzrostu międzynarodowego znaczenia Polski na początku XV wieku.
Wit Stwosz – niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie. Twórca Ołtarza Mariackiego i wielu innych dzieł znajdujących się w kościołach w Polsce i Niemczech.
Mikołaj Kopernik – polski astronom, autor dzieła „De revolutionibus orbium coelestium” przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Był wybitnym polihistorem Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią, był także lekarzem oraz tłumaczem. Sformułował prawo w ekonomii zwane prawem Kopernika-Greshama, oraz twierdzenie w geometrii.
Zygmunt Stary – król Polski i wielki książę litewski. Przedostatni z dynastii Jagiellonów na tronie polskim. Uporządkował gospodarkę celną („nowe cło”), dbał o rozwój miast królewskich, odzyskał dla skarbu liczne kompleksy dóbr koronnej domeny królewskiej, znajdujące się pod zastawem. Zygmunt I oddzielił rachunkowość dotyczącą podatków publicznych od skarbu królewskiego. Wzmocnił działalność mennicy krakowskiej, zabiegał o uporządkowanie przepisów dotyczących dochodów z eksploatacji żup solnych i kopalni, wydał statut dla Ormian (1519), zasady procesowe (1523). Rozwaga i pokojowe usposobienie Zygmunta I Starego sprawiły, że w chwili śmierci cieszył się ogólnym szacunkiem w kraju i za granicą. Okres jego panowania określany jest jako złoty wiek w Polsce. Zygmunt I Stary był wybitnym mecenasem sztuki.
Albrecht Hohenzollern – ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego przed sekularyzacją, w latach 1511-1525. 10 kwietnia 1525 złożył hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi Staremu w Krakowie (nazwany później hołdem pruskim) i od tego czasu, aż do śmierci w 1568 r. sprawował władzę książęcą w dawnym państwie zakonnym przemianowanym na Prusy Książęce. Był przez cały okres swojego panowania lojalnym lennikiem Polski. Był m.in. doradcą króla Polski w sprawach bałtyckich. Książę Albrecht był protektorem luteranizmu w I Rzeczypospolitej. Ufundował liczne stypendia dla młodzieży protestanckiej na uniwersytecie królewieckim.
Jan III Sobieski – król Polski od 1674, hetman wielki koronny od 1668, hetman polny koronny od 1666, marszałek wielki koronny od 1665, chorąży wielki koronny od 1656. Przez Turków bywał zwany Lwem Lechistanu, a przez chrześcijan Obrońcą Wiary. Jan III dążył do zreformowania państwa poprzez utworzenie silnego i sprawnego rządu królewskiego. W tym celu dążył do uporządkowania obrad sejmowych i ograniczenia roli sejmików. Dążył też do utworzenia w Polsce monarchii dziedzicznej. Sobieski zasłynął jako mecenas kultury. Roztoczył opiekę nad zdolnymi artystami. Był honorowym członkiem pierwszego na świecie towarzystwa geograficznego Accademia cosmografica degli argonauti, założonego przez weneckiego franciszkanina Vincenza Marię Coronelliego. Pod jego dowództwem, w dniu 12 września 1683 rozegrała się wielka bitwa pod Wiedniem, która zakończyła się pogromem Turków.
Fryderyk Wielki – Friedrich II von Hohenzollern (ur. 24 stycznia 1712 w Berlinie, zm. 17 sierpnia 1786 w Poczdamie) – król Prus w latach 1740-1786. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw europejskich. Postać Fryderyka Wielkiego jako monarchy jest ewenementem wśród większości znanych władców europejskich. Był chyba jedynym, który pozostawił po sobie tak znaczny dorobek pism, utworów muzycznych, poetyckich, a zwłaszcza prozatorskich i filozoficznych. Szczególnie cenny jest jego dorobek na polu historycznym, na którym ujawnił pełnię kunsztu literackiego. Był głównym zainteresowanym w sprawie rozbiorów Rzeczypospolitej. W 1769 przedstawił w Sankt Petersburgu tzw. plan hrabiego Lynara, w którym proponował zabór części terytorium Rzeczypospolitej. W 1772 Fryderyk był głównym wnioskodawcą podpisania traktatu rozbiorowego.
Józef Aleksander Jabłonowski – wojewoda nowogródzki od 1755, stolnik wielki litewski od 1744, historyk, bibliograf, mecenas sztuki. Wydał szereg dzieł historycznych. Z jego polecenia i jego sumptem wyszedł w roku 1772 w Paryżu znany atlas Rizziego-Zannoniego – pierwszy atlas ziem polskich „Carte de Pologne…”. Ceniąc wysoko prawdę dziejową, ufundował w 1774 roku na Uniwersytecie w Lipsku, instytucję naukową, nazwaną Towarzystwo Naukowe Jabłonowskich, które funkcjonuje do dziś. Popularyzator dzieł Mikołaja Kopernika.
Immanuel Kant – filozof niemiecki, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim. Twórca filozofii krytycznej lub transcendentalnej. Dzięki Kantowi prowincjonalny Uniwersytet w Królewcu stał się uznaną uczelnią. Koncepcje Kanta miały wielki wpływ na filozofię zachodnią.
Samuel Linde – polski leksykograf, językoznawca i bibliotekarz. Był jednym z inicjatorów wieszania zdrajców 28 czerwca 1794. Po klęsce powstania związał się z Józefem Maksymilianem Ossolińskim, w latach 1795-1803 pełniąc funkcje jego osobistego bibliotekarza w Wiedniu. W tym okresie zebrał podstawowy materiał leksykograficzny do dzieła swego życia, słownika języka polskiego. Dzięki temu – za poparciem doceniających jego pracę Adama Kazimierza Czartoryskiego i Tadeusza Czackiego– w 1800 został on powołany na członka Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. 1 marca 1804 Linde opublikował prospekt słownika języka polskiego, mającego liczyć wówczas tylko 4 tomy.
Otto Bismarck – książę von Bismarck-Schönhausen, książę von Lauenburg; niemiecki polityk, premier Prus, kanclerz Rzeszy zwany Żelaznym Kanclerzem. Przyczynił się do zjednoczenia Niemiec. W polityce wewnętrznej zwolennik ewolucyjnego konserwatyzmu. Od 1862 jako premier i minister spraw zagranicznych prowadził walkę z większością sejmową w parlamencie pruskim, przeforsował m.in. reformy w armii, głównie jej liczebny wzrost do 300 tys. żołnierzy, zawiesił wolność prasy. Dążył do zjednoczenia Niemiec pod zwierzchnictwem Prus. W latach 1884-1885 wojska niemieckie zdobyły liczne kolonie w Afryce. W polityce wewnętrznej podjął walkę z opozycją katolicką, zainicjował bezwzględną politykę germanizacyjną na ziemiach polskich pod zaborem pruskim.
Jóżef Piłsudski – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, dowódca, polityk, Naczelnik Państwa polskiego w latach 1918–1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszy Marszałek Polski od 19 marca 1920; dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 po zamachu stanu, współzałożyciel PPS i szef Wydziału Bojowego PPS. Podczas I wojny światowej organizował oddziały zbrojne – zalążek przyszłej armii polskiej. Twórca Legionów Polskich. Dążąc do odbudowy państwa polskiego prowadził wojnę z bolszewicką Rosją 1919-1920, zakończoną korzystnym dla Polski pokojem ryskim (1921).
Róża Luksemburg – Rozalia Luxenburg (ur. 5 marca 1871 w Zamościu, zm. 15 stycznia 1919 w Berlinie) – działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego. wraz z Jogichesem założyła partię Socjaldemokracja Królestwa Polskiego (SDKP) przekształconą w 1900 w Socjaldemokrację Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Redagowała w Paryżu organ partyjny „Sprawa Robotnicza”. Należała do przywódców Socjaldemokratycznej Partii Niemiec i uczestniczyła w obradach II Międzynarodówki. W latach 1905–1906 uczestniczyła w rewolucji w Warszawie i Petersburgu. Krytykowała strategię Lenina i przestrzegała przed niebezpieczeństwem dyktatury. Róża Luksemburg była przedstawicielką lewego, rewolucyjnego skrzydła II Międzynarodówki, a zarazem krytykiem Lenina i partii bolszewickiej. Była gorącą obrończynią pluralizmu, wolności poglądów i prasy.
Władysław Gomułka – polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR (1943-1948), I sekretarz KC PZPR (1956-1970), poseł na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL II, III, IV i V kadencji. 1948 oskarżony o tzw. odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne, 1951–1954 więziony, usunięty z PZPR. W 1956 przyjęty do partii i wybrany na I sekretarza Komitetu Centralnego PZPR. W latach 60. zaostrzył walkę z Kościołem, a także z partyjnymi intelektualistami. W 1968 poparł interwencję wojsk państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji oraz był odpowiedzialny za przebieg wydarzeń marcowych. W grudniu 1970 na jego polecenie krwawo stłumiono manifestacje na Wybrzeżu, gdzie zginęło kilkadziesiąt osób.
Konrad Adenauer – polityk niemiecki i działacz partii chrześcijańsko-demokratycznej, kanclerz RFN. Z zawodu prawnik. Był współzałożycielem partii chrześcijańsko-demokratycznej CDU, od 1950 do 1966 był jej przewodniczącym. W latach 1949-1963 sprawował urząd kanclerza RFN. Doprowadził do odbudowy gospodarczej Niemiec oraz ich integracji z Europą Zachodnią. Doprowadził do nawiązania stosunków dyplomatycznych z ZSRR i do uwolnienia przez ZSRR ostatnich 10 000 jeńców wojennych. Był zwolennikiem zjednoczenia Niemiec. Konsekwentnie nie uznawał NRD i polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Willy Brandt – polityk niemiecki, działacz socjaldemokratyczny, członek SPD i jej przewodniczący w latach 1964-1987, kanclerz RFN w latach 1969-1974, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1971 roku. Za swoich rządów podpisał układ o normalizacji wzajemnych stosunków z ZSRR, a 7 grudnia 1970 roku zawarł układ z Polską. Zmienił również politykę wobec Wschodnich Niemiec, w grudniu 1972 roku podpisał z NRD układ. W 1973 roku RFN oraz NRD zostały przyjęte do ONZ.
Jan Paweł II – błogosławiony Kościoła katolickiego, polski biskup rzymskokatolicki, arcybiskup krakowski, kardynał, 264. papież i 6. suwerenny władca Państwa Watykańskiego (16 października 1978 – 2 kwietnia 2005), kawaler Orderu Orła Białego. Poeta i poliglota, a także aktor, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego. Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym po 455 latach (od czasu pontyfikatu Hadriana VI) biskupem Rzymu, niebędącym Włochem. Za pontyfikatu Jana Pawła II, dzięki samemu papieżowi, nastąpiły ogromne zmiany w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża przez społeczność zarówno katolicką jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. W czasie swojego pontyfikatu odbył 102 pielgrzymki, spotykał się w najwyższymi ówczesnymi głowami państw świata. Wydał 13 encyklik, 12 adhortacji apostolskich, 10 konstytucji, 37 listów apostolskich, ale także Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego, Katechizm Kościoła Katolickiego.
Karl Dedecius – niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej. Zajmuje się także eseistyką, teorią przekładu, publikuje w prasie oraz wykłada na uczelniach wyższych. W 1980 został założycielem i pierwszym dyrektorem (do 1999) Deutsches Polen-Institut (Niemiecki Instytut Kultury Polskiej) w Darmstadt, który zajmuje się popularyzacją polskiej twórczości w Niemczech oraz kontaktami między oboma narodami. Jest edytorem 50-tomowej serii Polnische Bibliothek (Biblioteka Polska) obejmującej literaturę polską od średniowiecza po współczesność. Łącznie tłumaczył ponad 300 poetów i prozaików. Za dzieło życia uznawana jest 7-tomowa Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts (Panorama literatury polskiej XX wieku).
Ad. 1
W wierszu Boya pt. „Pieśń o ziemi naszej” wyrażenie „Ex-szlachcie” odnosi się do szlachty, która podczas zaborów została pozbawiona swoich praw i majątków, a co za tym idzie – statusu szlachcica. Szlachta wyróżniała się szeregiem przywilejów, które nie były dostępne dla ludności „prostej”, później jednak straciła pozycję w społeczeństwie. Taki szlachcic, pamietający o swoim poprzednim życiu, nie zrezygnował z przyzwyczajeń i postępował zgodnie z wczesniejszymi zasadami.
Ad.2
Bohema jest to nazwa środowiska artystycznego, prowadzącego ekscentryczne życie – jego członkowie gardzą konwenansami, normami społecznymi. Owi artyści spędzali czas w kawiarnich tworząc sztukę i zabawiając się. Wyrażenie „cud – bohema” zawarte w wierszu ma charakter ironiczny w stosunku do tych osób.
Ad. 3
Zasłużeni dla kultury rodzimej:
– Jan Kochanowski
– Adam Mickiewicz
– Jan Matejko
– Henryk Sienkiewicz
– Jan Paweł II
Zasłużeni dla kultury ogólnoludzkiej
– Jan Długosz
– Józef Piłsudski
-Mikołaj Kopernik
– Maria Skłodowska Curie
-Jan Paweł II
Ad.4
Bolesław Chrobry – pierwszy król Polski; Otton III – król Niemiec, zjazd gnieźnieński podczas którego utworzono niezależną polską organizację kościelną z metropolią w Gnieźnie;
Jan Paweł II – papież, zwierzchnik kościoła katolickiego; Konrad Adenauer – kanclerz RFN, polityk niemiecki i działacz chrześcijańsko-demokratycznej partii; Immanuel Kant – filozof niemiecki, uważany za najwybitniejszego myśliciela epoki oświecenia.
Ad. 5
Hierarchiczna struktura społeczna – układ jednostek w grupie lub grup w społeczeństwie uporządkowanych w relacji niższości–wyższości według kryterium pozycji społecznej, np. relacja pracodawca i podległy mu pracownik.
Wysoki poziom urbanizacji – wysoki udział ludności zamieszkałej w miastach; rozbudowa miast, infrastruktury.
Ad. 6
– ludność niewykształcona, analfabeci
– kierująca się instynktem
– niski poziom urbanizacji
– brak utworzonej administacji, państwa
– ludnośc uboga, nizdolna do pracy
Ad.7
Znaczenie węższe: Instytut Kultury Materialnej PAN, budownictwo Biskupina należy do kultury łużyckiej.
Znaczenie szersze: Ministerstwo Kultury, Pałac Kultury i Nauki.
Ad. 8
Każdy element kultury materialnej jest elementem cywilizacji. Każdy element cywilizacji jest elementem kultury.
Ad. 9
Kultura materialna – samochód, książka, fortepian
Kultura duchowa – utwór muzyczny, wiara, filozofia
Ad. 10
Akty rutynowe – codzienne posiłki, chodzenie
Akty twórcze – pisanie książek, śpiewanie piosenek, tworzenie nowej idei
Akty instynktowne – np. instynkt macierzyński
Ad. 11
Owa nowela nie będzie wytworem kulury dopóki nie zosatnie komuś opowiedziana, bądź spisana.
Ad. 12
a- chleb, owoce, napoje
b- paliwo, piekarnik, silniki
c- gazety, programy telewizyjne, internet
d- telewiozr, radio, telefon
ad. 13
Talizmany i totemy należą do wytworów kultury duchowej.