Pan Łukasz Bilski z Instytutu Psychologii UAM liście postawił w pewnym liście bardzo ciekawe pytanie: “czy istnieje empiryczna analiza jakiegokolwiek poglądu mitopodobnego?”
Nawiązuje ono do propozycji zawartej w jednym z wykładów (z metodologii nauk społecznych) pt. “Badanie wierzeń społecznych metodami analizy logicznej i analizy funkcjonalnej” opublikowanym w domenie calculemus.org, a przedrukowanym (w starannej oprawie redakcyjnej, wraz z kontekstem innych moich wykładów) w witrynie “Racjonalista”. Jest to propozycja terminologiczna, żeby wprowadzić do socjologii pojęcie poglądów mitopodobnych. Choć wcześniej nie, nazwana, jest to kategoria realnie w życiu społecznym obecna, do którego analizowania nie wystarcza np. funkcjonalizm metodologiczny Malinowskiego, choć powinien on stanowić solidny punkt wyjścia. Różnica w metodach badawczych wynikałaby z dalece innego usytuowania poglądów mitopodobnych w racjonalistycznej kulturze współczesnej aniżeli mają mity w kulturach pierwotnych. Dziś np. pogląd mitopodobny, aby mógł funckjonowac np. w przestrzeni politycznej, musi się powoływać na ekspertyzy naukowe, zaś relacja między metodologia takich ekspertyz do kryteriów obowiązujacych teorie naukowe byłaby ważnym wskaźnikiem empirycznym (choć korzystającym z analizy logicznej) cechy “mitopodobności”.
Inny ważny punkt analizy funkcjonalnej poglądów mitopodobnych, dotyczących różnicy w stosunku do mitów kultur pierwotnych, to rola jaką one pełnią w grze partykularnych interesów — politycznych, gospodarczych, korporacyjnych etc. podczas gdy mity pierwotne nie mają związku z taką grą interesów, powstają w procesie bardziej spontanicznym, z mniejszą dozą manipulacji.
Pomysł p. Bilskiego jest wart uwagi. Warto od razu przystąpić do dzieła i wziąć na warsztat jakiś szczególnie silny i obfitujący w skutki społeczne mit polityczny lub ekonomiczny z naszego “tu i teraz”, i na tym przykładzie, postępując zrazu dość intuicyjnie, dopracowywać się metodologii badania tego rodzaju zjawisk.
Niezmiernie cieszy mnie fakt, że moje pytanie znalazło się na tym blogu.
Pragnę jednak wprowadzić drobną korektę na początku, ponieważ wykształcenie wyższe pobierałem w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW.
Strasznie mnie korci, żeby wrzucić na tapetę coś kontrowersyjnego, ponieważ jeśli w przypadku takiej kwestii uda nam się dokonać empirycznej analizy (może być na gruncie funkcjonalizmu) i nie wikłać emocjonalnie to być może istnieje też szansa, żeby obalić ten pogląd w świadomości społecznej.
To co przychodzi mi do głowy na szybko:
Marihuana jest bardziej szkodliwa niż alkohol i papierosy dlatego powinna być nielegalna. (najnowszy raport Światowej Komisji ds. Polityki Narkotykowej ONZ wskazuje destrukcyjne skutki prohibicyjnej polityki narkotykowej)
Z punktu widzenia funkcjonalnego mit marihuanowy najbardziej służy Policji, która niewielkim wysiłkiem poprawia sobie statystyki skuteczności. O wiele łatwiej złapać studenta z trawką niż handlarzy ludźmi czy wymuszających haracze. Służy to pośrednio również prokuratorom i sędziom. Tworzy to dodatkową linię podziału w społeczeństwie wmawiając przeciętnemu obywatelowi zagrożenie ze strony młodych ludzi na haju. Więc temat służy również mediom i politykom.
Polska jest krajem wolności gospodarczej. (64. miejsce na indeksie wolności ekonomicznej za Rumunią oraz Trynidadem i Tobago. http://www.heritage.org/index/ranking) Skoro jesteśmy “zieloną wyspą” i wogóle jest tak różowo, to nie ma powodu zmniejszać podatków, reformować systemu emerytalnego, zmniejszać biurokrację i zwiększać swobody gospodarcze. Obecny model pasożytuje na obywatelach dając w zamian niewiele.
Idąc powyższym tropem możemy jeszcze wciągnąć na tapetę mit “bezpłatnej” edukacji i “bezpłatnej” służby zdrowia.